Zespół lęku napadowego (panicznego) – objawy i leczenie napadów paniki

Czym jest lęk napadowy?

Ataki paniki to nagłe, intensywne epizody lękowe, które mogą powodować przytłaczający strach. Często towarzyszą im objawy fizyczne, takie jak szybkie bicie serca, duszności i zawroty głowy. Ataki paniki mogą pojawiać się niespodziewanie i pozornie znikąd, co sprawia, że są szczególnie przerażające. U osób cierpiących na zespół lęku napadowego ataki paniki występują regularnie i mogą mieć znaczący wpływ na jakość ich życia.

Chociaż nie ma lekarstwa na to schorzenie, istnieją metody leczenia, które mogą pomóc w zmniejszeniu częstotliwości i intensywności ataków paniki. Dzięki odpowiedniemu leczeniu osoby cierpiące na zespół lęku napadowego mogą nauczyć się radzić sobie ze swoim stanem i prowadzić zdrowe, satysfakcjonujące życie.

Atak paniki można określić jako “fałszywy alarm” – spontaniczny przypływ lęku bez realnego, fizycznego zagrożenia. Z jakiego powodu w ogóle dochodzi do ataków paniki? Pierwszy atak paniki (“fałszywy alarm”) może wystąpić z wielu różnych powodów.

Należą do nich: uwarunkowania biologiczne, osobowość i skłonność organizmu do inicjowania reakcji lękowej. Czynniki te stanowią tło dla ewentualnego ataku paniki, jednak tym, co zwykle zwiększa prawdopodobieństwo jego wystąpienia, jest stres doświadczany przez daną osobę. Wiele osób wspomina, że pierwszy atak paniki wystąpił po stresującym okresie w ich życiu, np. po negatywnych doświadczeniach, trudnościach w relacjach z innymi ludźmi lub bolesnych stratach.

Jedna z teorii mówi, że w okresach stresu nasz organizm przechodzi w tryb “walcz lub uciekaj”, aby chronić nas przed niebezpieczeństwem. Innymi słowy, jesteśmy przygotowani do reagowania na zagrożenia nagłym przypływem energii i zwiększonym tętnem. Jednak w przypadku braku rzeczywistego zagrożenia reakcja ta może być przytłaczająca i wywołać atak paniki. Ataki paniki mogą również występować rodzinnie, co sugeruje, że mogą mieć do nich predyspozycje genetyczne. I wreszcie, niektóre badania sugerują, że pewne typy osobowości są bardziej narażone na ataki paniki niż inne. Mowa tutaj na przykład o ludziach neurotycznych, takich, którzy bardzo przeżywają wszystkie wydarzenia w swoim życiu, mają tendencję do pesymizmu czy wyolbrzymiania wszystkiego, co ich spotkało.

Przyczyny występowania lęku napadowego

Lęk napadowy może bardzo mocno utrudnić życie. Często wręcz uniemożliwić zwyczajne funkcjonowanie. Ludzie, którzy dotknięci są lękiem napadowym bowiem bardzo często wycofują się z kontaktów towarzyskich, nie chcą przebywać w miejscach publicznych, mają problemy z relacjami i życiem zawodowym. To wszystko bardzo poważne problemy, które należy zwalczać. Jednak skąd to wszystko się bierze? Jakie są przyczyny występowania lęku napadowego?

Etiologia lęku napadowego nadal jeszcze nie jest do końca zbadana, dlatego bardzo trudno jest mówić o jasnych przyczynach. Z tego powodu wcale nie ma jasnej recepty na to, by bronić się przed wystąpieniem lęku napadowego. Nadal jednak naukowcy pracują nad określeniem powodów występowania lęku napadowego. Już w tym momencie można wskazać na kilka czynników, które mogą mieć bardzo poważny wpływ na wystąpienie tego zaburzenia. Jakie to czynniki?

Czynniki biologiczne

• Naukowcy od dawna spekulują, że zaburzenia lękowe i paniczne mogą być przynajmniej częściowo związane z czynnikami genetycznymi. I chociaż żaden pojedynczy gen nie został jednoznacznie powiązany z rozwojem tych zaburzeń, badania bliźniąt i rodzin sugerują, że niektóre osoby mogą być na nie genetycznie bardziej podatne. Może to wyjaśniać, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej podatni na doświadczanie reakcji paniki lub strachu w odpowiedzi na zagrożenie fizyczne lub negatywne doświadczenia. Tak więc, choć nie ma jednej uniwersalnej przyczyny zaburzeń lękowych, wydaje się, że genetyka może odgrywać rolę w tym, kto jest bardziej narażony na ich wystąpienie.

Skupienie na własnych przeżyciach wewnętrznych

• Jedną z najtrudniejszych rzeczy w życiu z lękiem jest sposób, w jaki może on zniekształcać postrzeganie rzeczywistości. W stanach lękowych łatwo jest skupić się na własnych odczuciach fizycznych i zacząć wierzyć, że są one oznaką poważniejszego problemu. Może to powodować wiele niepokoju, a nawet prowadzić do ataków paniki.
• Osoby, które nadmiernie zaczynają skupiać się na własnych przeżyciach wewnętrznych robią to ze strachu. Co powoduje efekt błędnego koła. W ten sposób bowiem dana osoba skupia się na unikaniu ataków paniki za wszelką cenę. Wszystko analizuje i każde, najdrobniejsze odstępstwo od tego, co uważa za normę, uważane jest za symptom napadu paniki lub innej poważnej dolegliwości, która może tylko nasilić poczucie lęku. Samo to skupienie się na ciągłej, drobiazgowej analizie już wzmaga napięcie i może być czynnikiem, który wyzwoli atak paniki.

Wrażliwość lękowa

• Osoby cierpiące na ataki paniki często kojarzą łagodne objawy fizyczne z możliwością wystąpienia ciężkich objawów paniki lub są przekonane, że takie objawy oznaczają początek zawału serca lub popadnięcia w obłęd. W rezultacie osoba taka, obawiając się ataku paniki, może stać się bardzo uważna na doznania cielesne. Mogą to być: ucisk w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, zawroty głowy lub pocenie się. W nadziei na uniknięcie ataku, osoba taka może przeszukiwać otoczenie w celu znalezienia jakiejkolwiek sytuacji lub doznania, które mogłyby wywołać potencjalny epizod lękowy. Poprzez ciągłe monitorowanie otoczenia i zwracanie uwagi na doznania cielesne osoby mają nadzieję uniknąć wszelkich bodźców, które mogłyby doprowadzić do ataku paniki. Jednak ta czynność służy jedynie podniesieniu poziomu lęku i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia epizodu.
• Lęk może być wyniszczający i utrudniać prowadzenie normalnego życia. U niektórych osób nawet najmniejsza oznaka zagrożenia może wywołać reakcję “walcz lub uciekaj”. Może to sprawiać, że osoby te czują się stale podenerwowane, ponieważ ich organizm jest gotowy do działania nawet wtedy, gdy nie ma realnego zagrożenia. Może to być bardzo wyczerpujące i prowadzić do unikania czynności i sytuacji, które mogą wywołać lęk. Należy jednak pamiętać, że lęk jest normalną reakcją na stres i że każdy w jakimś stopniu go doświadcza. Rozumiejąc, jak działa lęk, możemy nauczyć się lepiej sobie z nim radzić i zmniejszyć jego wpływ na nasze życie.

Przyczyny psychologiczne

Jedną z najważniejszych rzeczy, jakie należy zrozumieć na temat zespołu lęku panicznego, jest to, że wrażliwość na lęk nie oznacza, że dana osoba automatycznie zachoruje na tę chorobę. Do rozwoju zespołu lęku panicznego może przyczynić się wiele czynników stresogennych i wczesnych doświadczeń edukacyjnych. Na przykład, jeśli w dzieciństwie uczono nas, że pewne zmiany w odczuwaniu ciała są negatywne lub niebezpieczne, możemy być bardziej narażeni na wystąpienie objawów lęku panicznego w wieku dorosłym. Podobnie, jeśli pacjent nie miał okazji nauczyć się zdrowych sposobów radzenia sobie z lękiem, może być bardziej narażony na rozwój zespołu lęku panicznego. Należy jednak pamiętać, że każdy doświadcza lęku w inny sposób i nie ma jednego uniwersalnego sposobu radzenia sobie z objawami lęku panicznego.

Ataki paniki mogą być bardzo przerażające i powodować duży niepokój. Podczas napadu paniki należy pamiętać, że jest on tylko przejściowy, a objawy fizyczne nie są szkodliwe. Istnieje wiele czynników psychologicznych, które mogą przyczynić się do wystąpienia ataku paniki, takich jak zamartwianie się objawami fizycznymi, obawa przed utratą kontroli i unikanie sytuacji, w których może dojść do ataku. W przypadku skłonności do ataków paniki ważne jest zidentyfikowanie czynników wyzwalających i nauczenie się, jak radzić sobie z lękiem. Dzięki leczeniu ataki paniki można opanować i prowadzić normalne, zdrowe życie.

Objawy lęku napadowego

Klasyfikacja ICD-10 jest systemem stosowanym przez lekarzy do diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych. Definiuje ona zaburzenie paniczne jako powtarzające się ataki paniki, które nie są trwale związane z konkretną sytuacją lub obiektem. Napady te mogą występować spontanicznie i towarzyszą im objawy fizyczne i psychiczne. Zaliczają się do nich:

• Drżenie

• Trzęsienie się

• Pocenie się

• Uderzenia gorąca lub zimna

• Kołatanie serca

• Ból w klatce piersiowej

• Ból brzucha

• Nudności

• Niepokój

• Suchość w ustach

• Zawroty głowy

• Uczucie omdlenia

• Drętwienie

• Uczucie duszenia się

• Mrowienie ciała

• Depersonalizacja – stan, w którym osoba chora doświadcza przekonania, że nie jest osobą, której dotyczy to, co się dzieje „tu i teraz”, że jest się osobą oderwaną od rzeczywistości

• Derealizacja – przekonanie, że wszystko, to co jest przed oczami osoby dotkniętej atakiem paniki jest nieprawdziwe, nierealne

• Myśli o śmierci

• Silny strach przed śmiercią

• Silny strach przed szaleństwem, przekonanie o szaleństwie

To wszystko bardzo poważne objawy, które mogą utrzymywać się nawet kilka godzin, choć apogeum ataku nadchodzi najczęściej po około kilku lub kilkunastu minutach i potem następuje powolne wyciszenie objawów.

Wszystkie te objawy mogą świadczyć o zaburzeniu lękowym, którym są właśnie ataki paniki. Wszystko to może być też związane z innymi chorobami somatycznymi, w tym z chorobami serca i układu krążenia. Dlatego w pierwszej kolejności należy zbadać się właśnie pod kątem występowania chorób somatycznych.

Pacjent badany jest też pod kątem występowania innych chorób i zaburzeń psychicznych, które również mogą powodować objawy podobne właśnie do lęku napadowego, w tym schizofrenii czy zaburzeń nastroju. Ataki paniki mogą być też związane bezpośrednio z działaniem substancji psychoaktywnych – takich jak alkohol lub narkotyki, które mają bardzo niszczący i poważny wpływ na ludzi mózg i cały organizm.

W przypadku, w którym ataki paniki występują około raz na tydzień masz do czynienia z chorobą o umiarkowanym przebiegu. W przypadku czterech i więcej razy w tygodniu już z ciężką odmianą problemu. Łagodny przebieg choroby nie ma sztywnych ram definicji i wszystko zależy od indywidualnego przypadku danego pacjenta.

Jak dochodzi do ataku paniki?

Ataki paniki mogą wystąpić w odpowiedzi na rzeczywiste lub postrzegane zagrożenia i mogą być wywołane przez różne czynniki, od stresu w pracy po problemy w związku. W niektórych przypadkach może w ogóle nie występować żaden możliwy do zidentyfikowania czynnik wyzwalający. Po rozpoczęciu ataku paniki może on trwać kilka minut, a nawet dłużej. Po jego zakończeniu wiele osób czuje się całkowicie wyczerpanych i pozbawionych energii. Ataki paniki mogą być bardzo przerażające, ale ważne jest, aby pamiętać, że nie są one niebezpieczne i że w końcu miną.

Choć pamięć o tym jest bardzo trudna. Osoby, które dostają nagłego ataku paniki bardzo często są przecież przekonane, że zaraz umrą i trudno wyrwać je z tego stanu. Nie można precyzyjnie wskazać, kiedy nadejdzie atak paniki i co go wyzwoli. Dlatego osoby, które są dotknięte tym zaburzeniem lękowym, bardzo często boją się samego faktu, że taki atak może nastąpić w każdej chwili, co każe im się coraz bardziej wycofywać z przestrzeni publicznej i jak najmniej udzielać w życiu – zawodowym czy nawet towarzyskim.

Wyzwolić atak paniki może tak naprawdę cokolwiek – wspomnienie, skojarzenie, otoczenie. Może też do niego dojść bez żadnego bodźca, co sprawia, że zaburzenie to jest tak nieprzewidywalne i przerażające dla dotkniętych nim osób. Nagle organizm zaczyna wysyłać sygnały o ogromnym zagrożeniu i dochodzi do potężnego przesilenia, bo mózg próbuje sobie poradzić z natłokiem bodźców i informacji. Z biegiem czasu atak słabnie i całkowicie znika. Osoby dotknięte lękiem napadowym wiedzą jednak, że lęk nigdy nie odchodzi tak naprawdę. Zawsze jest gdzieś w pobliżu i w każdej chwili może je spotkać kolejny atak paniki. To może doprowadzić do wielu problemów, w tym do wytworzenia kolejnych problemów i zaburzeń psychicznych, które są następstwem właśnie lęku napadowego. Pod jego wpływem może, na przykład, dojść do rozwoju depresji jako choroby współtowarzyszącej.

Dlatego leczenie ataków paniki jest tak ważne. Jeśli Ty lub ktoś z Twojego otoczenia doświadczacie ataków paniki, nie wahaj się poszukać pomocy.

Leczenie ataków paniki – przerwij błędne koło

Ataki paniki potrafią być bardzo wyniszczające. Dlatego tak ważne jest to, by nie lekceważyć objawów i zacząć z nimi walczyć. Skuteczne leczenie jest trudne i może trwać przez dłuższy czas, na szczęście jest jednak możliwe i chorzy mogą cieszyć się szczęśliwym życiem, wolnym od ciągłego napięcia. W przypadku leczenia ataków paniki stosuje się zarówno farmakoterapię, jak i psychoterapię.

Farmakoterapia to stosowanie leków w leczeniu stanów chorobowych. Może być ona stosowana w leczeniu wielu różnych stanów, od zaburzeń psychicznych po choroby fizyczne. W przypadku lęku napadowego farmakoterapia może być skuteczną opcją leczenia objawowego. Leki stosowane w leczeniu lęku napadowego mogą zmniejszyć częstotliwość i intensywność epizodów, dzięki czemu są one łatwiejsze do opanowania. W niektórych przypadkach farmakoterapia może nawet całkowicie zapobiec wystąpieniu ataków. Jeśli zmagasz się z lękiem napadowym, porozmawiaj z lekarzem o tym, czy farmakoterapia może być dla Ciebie odpowiednia.

Pamiętaj jednak, że farmakoterapia, choć może okazać się skuteczna, pozwala jedynie na wyciszenie objawów w momencie, gdy bierze się odpowiednio dobrane przez lekarza lekarstwa. Dawek i rodzaju leków nie można samodzielnie zmieniać, w leczeniu nie można nic modyfikować bez wiedzy i zgody lekarza. Wszelkie efekty uboczne należy natychmiast zgłaszać lekarzowi prowadzącemu. Jeśli nie zgadzamy się z opinią lekarza, zawsze można dodatkowo poprosić innego lekarza o drugą opinię celem rozwiania wszelkich wątpliwości. Objawy lęku napadowego mogą też powrócić po odstawieniu leków. Dlatego leczenie farmakologiczne jest stosowane jako forma leczenia pomocniczego. Najważniejszą rolę w walce z lękiem napadowym, jak i innymi zaburzeniami lękowymi, odgrywa psychoterapia.

Psychoterapia koncentruje się na pomaganiu ludziom w zmianie ich wzorców myślenia i zachowania w celu poprawy ich zdrowia psychicznego. Wykazano, że psychoterapia jest skuteczna w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, w tym zaburzeń lękowych. Psychoterapia  może pomóc osobom z lękiem napadowym w zidentyfikowaniu i odrzuceniu negatywnych myśli i przekonań, które przyczyniają się do powstawania lęku. Ponadto ta forma terapii może pomóc osobom z lękiem napadowym rozwinąć zdrowe umiejętności radzenia sobie i zachowania w trudnych sytuacjach. W rezultacie psychoterapia może odegrać ważną rolę w leczeniu lęku napadowego.

Artykuł został merytorycznie zweryfikowany przez:

Monika Perkowska

Psycholog, Psychoterapeuta

Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.

Poszukujesz specjalisty do rozwoju osobistego ? Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu trudności emocjonalnych ?

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI !

Poradnia CO tam? to skuteczna psychoterapia dla osób w każdym wieku. Dzięki znakomitej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu naszych specjalistów pomagamy skutecznie. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności, z jakimi się mierzą.

Pomożemy w doborze najlepszego specjalisty i znajdziemy możliwie najszybszy termin. Do twojej dyspozycji jest 7 placówek w Warszawie,  lub sesje online.

Bemowo

+48 22 307 50 37

Targówek +48 573 050 052

Wilanów +48 509 019 090

Włochy +48 509 946 600

Białołęka +48 690 231 531

Skontaktuj się z nami już dzisiaj ! Odpowiemy na wszystkie Twoje pytania.

Umów wizytę Kontakt

• Powiązane

Jak pozbyć się lęku? Sprawdzone techniki radzenia sobie z niepokojem

Trypofobia: Co to jest i jak sobie z nią radzić?

Czym jest nyktofobia? Jak lęk przed ciemnością wpływa na życie chorego?

Stany lękowe – przyczyny, objawy i metody leczenia

Nerwica żołądka – jak się objawia i co ją powoduje? Metody leczenia

Gamofobia, czyli lęk przed małżeństwem – kogo dotyka i jak się objawia?

Tanatofobia – jak radzić sobie z lękiem przed śmiercią?

Autofobia – czym jest? Jak radzić sobie z lękiem przed samotnością?