Bunt nastolatków
Bunt nastolatków nie kojarzy się rodzicom dobrze – grzeczne i spokojne dotychczas dziecko zmienia się, czasami wręcz nie do poznania. Nastolatek jest rozchwiany emocjonalnie, przeżywa skrajne emocje, kwestionuje wartości, które dotychczas przyjmował, bardziej niż zdanie rodziców liczy się dla niego opinia rówieśników, a rozmowa z nim przypomina spacer po polu minowym. To nadal jest jednak rozwojowa konieczność – w ten sposób nastolatek dorasta. Jak radzić sobie z buntem nastolatków? Jak rozmawiać z nastolatkiem i jak mu pomóc?
SPIS TREŚCI:
Bunt nastolatków
Bunt nastolatków nie jest fazą, w którą nastolatki wchodzą, bo chcą zrobić na złość rodzicom. To ten etap w ich rozwoju, w którym one same muszą sobie poradzić z tym, co się z nimi dzieje. To czas, w którym dziecko przeradza się w dorosłego. Nastolatek musi wtedy odnaleźć swoją własną, indywidualną tożsamość i odpowiedzieć sobie na fundamentalne pytanie każdego człowieka „Kim jestem?”. Jak objawia się bunt nastolatków?
Specjaliści wyróżniają dwa etapy młodzieńczego buntu. Pierwszy okres buntu nastolatków przypada na okres, który jeszcze nie tak dawno temu, kojarzony był z gimnazjum, bo na wiek 13-15 lat. Wtedy zazwyczaj nastolatek buntuje się dla samego buntu. To wtedy nastolatek zmaga się z emocjonalnym chaosem i może zmieniać swój nastrój nawet co godzinę – często też popada w skrajności – od czarnej rozpaczy po kompletną euforię.
To też okres najbardziej intensywnych zmian w wyglądzie, dlatego bardzo często idzie z nim w parze rozchwiana samoocena, problemy z postrzeganiem siebie, skupienie na swoim wyglądzie, niechęć do szkoły, zagubienie i niepewność.
Wtedy też nastolatek może często i całkowicie zmieniać swoje zainteresowania, pojawiają się też częstsze kłótnie i awantury. U takiego nastolatka często występuje też wzmożone zapotrzebowanie na sen.
W tym okresie mogą pojawić się również zachowania ryzykowne, na przykład eksperymentowanie z używkami. Bardzo charakterystyczną cechą buntu nastolatków są też problemy z agresją i jej właściwym rozładowaniem. Trudny nastolatek w tym okresie może przejawiać zachowania agresywne lub autoagresywne i czuć częsty przymus gwałtownego rozładowania złości lub napięcia.
Drugi etap buntu przypada na okres 16-19 lat. Wtedy najczęściej nastolatek buntuje się nie dla samego buntu, a dla jakiejś idei i z jakiegoś konkretnego powodu. Jego motywacje są już poważniejsze i potrafi je uargumentować.
W tym okresie nastolatek może buntować się przeciwko stylowi życia swoich rodziców. Często fascynuje się też nowymi ideami: ekologią, zdrowym żywieniem czy ruchami feministycznymi. Może też znaleźć sobie pasję, która będzie artystyczna i bardzo niszowa.
Nadal jednak mogą towarzyszyć mu problemy z nastrojem – drażliwość, płaczliwość, czy depresyjny nastrój. To najzupełniej normalne, chociaż zachowaj czujność, jeśli obniżony nastrój utrzymuje się powyżej dwóch tygodni. To może być objawem tego, że do młodzieńczego buntu doszła jeszcze depresja.
Jak sobie radzić z buntem nastolatków?
Każdy rodzic napotka na swojej drodze w końcu bunt nastolatków – jak sobie radzić w tym okresie czasu? Przede wszystkim nie tłumić objawów nastoletniego buntu. Jeśli wszystkie te rzeczy dzieją się na linii dziecko-rodzice, to dobrze. Jeśli będziesz starać się za wszelką cenę stłumić nastoletni bunt, zachowania buntownicze mogą wyjść poza środowisko domowe i przenieść się, na przykład do szkoły.
Stłumienie buntu nastolatków może mieć też inne konsekwencje – bunt może po prostu przesunąć się w czasie. Wtedy może dotknąć już młodych dorosłych i wybuchnąć w sposób o wiele silniejszy i bardziej destrukcyjny. Jak postępować z nastolatkiem w okresie buntu?
Przede wszystkim musisz zrozumieć, że dziecko nie buntuje się na złość Tobie. Ono przechodzi bardzo poważne zmiany – dzieją się one także w jego organizmie. To też czas na poszukiwanie własnej tożsamości – dziecko przestaje się czuć dzieckiem, nadal jeszcze jednak nie czuje się jak osoba dorosła. Próbuje zrozumieć to, kim jest i odnaleźć swoją ścieżkę w życiu. Z tego powodu może zacząć identyfikować się z daną subkulturą, czy zmieniać swój wygląd – stawiać na kolczyki, mocny makijaż, kolorowe włosy, irokeza, czy nawet tatuaż.
Postępując z nastolatkiem w okresie buntu musisz wykazać się dużą cierpliwością i zrozumieniem. Twoim zadaniem jako rodzica jest pomóc dziecku odnaleźć siebie i przełamać jego kryzys tożsamości. Pamiętaj, że bunt u dzieci może przebiegać z różnym natężeniem – dużo zależy od temperamentu dziecka. Ważne jest też środowisko wychowawcze, ale jeśli masz dwoje lub więcej dzieci, każde z nich może okres buntu przeżywać zupełnie inaczej.
Nie wyśmiewaj gustu Twojego dziecka – jego tożsamość jest teraz jeszcze nieustalona i dziecko może próbować wyrażać siebie na różne sposoby – przez swój wygląd, zainteresowania czy nawet rodzaj słuchanej muzyki. Nie krytykuj go za to, nie zmuszaj do zmiany swoich zainteresowań, nawet jeśli nie rozumiesz pasji swojego dziecka. Spróbuj nawiązać z nim więź i pokaż mu, że jego świat jest dla Ciebie bardzo ważny.
Jednocześnie nie rezygnuj jednak z naznaczania granic – nastolatek nie jest jeszcze dorosły i drogowskazy moralne bardzo mu się przydadzą. Nie zaczynaj jednak z pozycji rodzica wszechwiedzącego – takie zachowanie może tylko nasilić bunt Twojego dziecka – nastolatek będzie przekonany, że to zamach na jego wolność i poczucie autonomii. Wskazuj mu rozwiązania i negocjuj z nim pewne normy, ale nie rezygnuj z nich – w tym burzliwym okresie dziecko bardzo potrzebuje norm.
Jako rodzice musicie trzymać też wspólny front – nastolatek w okresie buntu może być mistrzem manipulacji i brak wspólnego frontu może mu dać spore pole do nadużyć.
Jak rozmawiać z nastolatkiem?
Wielu rodziców chciałoby magiczną receptę na to, jak rozmawiać z nastolatkiem, który przechodzi właśnie fazę buntu. Magicznych rozwiązań jednak nie ma – wszystko możesz wypracować, ale wymaga to cierpliwości, zrozumienia, empatii i sporo czasu.
Przede wszystkim nie karz nastolatka milczeniem i zerwaniem kontaktów – to może mieć niszczący wpływ na dziecko. Nawet jeśli nastolatek sam nie inicjuje kontaktu i wycofuje się, nie rób tego samego. To pozwoli nastolatkowi czuć, że jest wspierany, a rodzice są gdzieś w pobliżu, gdyby ich potrzebował.
Rozmowa z nastolatkiem może być bardzo trudnym zadaniem, ale warto wdrożyć w życie kilka zasad, dzięki którym łatwiej będzie się poruszać po tym swoistym polu minowym.
Przede wszystkim pamiętaj o tym, by nie zaczynać rozmów od „musimy porozmawiać” – to zawsze budzi negatywne skojarzenia i budzi dużo podejrzliwych myśli. Najlepsza rozmowa to taka bez wstępu, po prostu przy okazji wspólnej jazdy samochodem czy robienia razem obiadu.
Warto rozmawiać – i to nie tylko o sprawach wielkich i poważnych, ale też o wszystkim innym. W ten sposób nie tylko wytworzy się więź z dzieckiem, ale też sprawi, że rozmowa będzie najzupełniej normalnym elementem waszej codzienności.
Nie praw też kazań – nikt tego nie lubi. Zamiast tego zadawaj raczej pytania. Nastolatki mogą czuć opór przy zasypywaniu ich dobrymi radami i receptami na wszystko. Najbardziej zależy im na zainteresowaniu, a to osiągnie się nie poprzez autorytarne kazania, a poprzez pytania. Same pytania też muszą być zadawane umiejętnie, by nie sprawiać wrażenia przesłuchania.
W rozmowach z nastolatkiem przede wszystkim staraj się go zrozumieć – dziecko też ma swoje racje i przekonania. Jeśli Ty wysłuchasz jego, ono wysłucha Ciebie – w ten sposób uda wam się znaleźć wspólne rozwiązanie problemów.
Nie zawstydzaj też dziecka, traktuj go po partnersku. Nie wzbudzaj poczucia winy – nikt tego nie lubi i czuje przed takim zachowaniem wewnętrzny opór. Wysłuchaj go i okaż mu zainteresowanie jego problemami i życiem.
Pokaż też dziecku, że umiesz przyznać się do błędu i mylić się jest rzeczą ludzką. Jeśli dziecko zobaczy, że umiesz przeprosić i przyznać się do dokonanego błędu, dziecko nabierze do Ciebie głębszego zaufania i łatwiej poradzi sobie ze swoimi emocjami. Sam nauczy się też przepraszać, jeśli będzie miał dobry przykład.
Bunt nastolatków – przyczyny
Okres dojrzewania rządzi się swoimi prawami – i to właśnie w nim tkwi sedno buntu nastolatków. Nastolatek w okresie dojrzewania zmienia się – zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Zmianom ulega jego ciało – z chłopca lub dziewczynki zmienia się w mężczyznę lub kobietę. To okres największej burzy hormonalnej i zmian na tym tle.
Skok pokwitaniowy, rozregulowana gospodarka hormonalna i bardzo poważne zmiany zachodzące w wyglądzie – wszystko to sprawia, że dziecko zaczyna czuć się rozchwiane i zagubione. To wszystko jest też jak najbardziej normalnym okresie w życiu i trzeba go po prostu przetrwać – każdy przeszedł lub przejdzie w końcu bunt nastolatków. Przyczyny takiego stanu rzeczy leżą w organizmie w okresie przemian i nie należy się za to winić.
Bunt nastolatków nie jest związany z byciem kiepskim rodzicem czy dawaniem złych wzorców. Dziecko się zmienia i tego procesu nie da się powstrzymać. Niektórzy mogą ten bunt przechodzić lekko, u innych może występować w większym nasileniu – i to też jest najzupełniej normalne.
Jeśli jednak ten stan rzeczy zaczyna przestać Ciebie i Twoją rodzinę, poszukaj pomocy. Psychoterapia jest w stanie pomóc Twojemu nastolatkowi przełamać swój kryzys tożsamości. Nie wskaże mu kierunku, ale pomoże zrozumieć, że wszystko, co się z nim dzieje jest najzupełniej normalne. Dużym wsparciem, obok psychoterapii indywidualnej dla nastolatka, będzie też terapia grupowa młodzieży – w tym wieku liczą się kontakty z rówieśnikami, a podobne problemy łączą ludzi w każdym wieku.
Dobrym rozwiązaniem może być także psychoterapia rodzinna – wtedy rodzina będzie w stanie otworzyć się na swoje potrzeby i zrozumieć siebie nawzajem. Nastolatek w okresie buntu potrzebuje przede wszystkim wsparcia i zrozumienia, które w ten sposób może dostać. To też dobre miejsce do tego, by rodzic nauczył się zauważać potrzeby swojego dziecka i nauczył się z nim rozmawiać tak, by nawiązać z nim więź, a nie powodować kolejne konflikty.
Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.
Poszukujesz specjalisty do rozwoju osobistego ? Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu trudności emocjonalnych ?
SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI !
Poradnia CO tam? to skuteczna psychoterapia dla osób w każdym wieku. Dzięki znakomitej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu naszych specjalistów pomagamy skutecznie. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności, z jakimi się mierzą.
Pomożemy w doborze najlepszego specjalisty i znajdziemy możliwie najszybszy termin.
Możesz również umówić samodzielnie wizytę w gabinecie, do twojej dyspozycji są aż 5 placówek w Warszawie, lub sesję online.
Dodaj komentarz