Jak poradzić sobie z nerwicą? Objawy i metody leczenia

Rodzaje nerwic

Nerwica najczęściej kojarzona jest z gniewem, problemami z agresją czy z brakiem opanowania. W tym rozumieniu za osobę znerwicowaną można uważać każdego, kto jest wyraźnie zestresowany, a przy tym unika kontaktu z innymi ludźmi lub szybko traci cierpliwość i wybucha złością. To faktycznie mogą być objawy nerwicy, ale nie zawsze tak jest.

Nerwica może rozwijać się w ukryciu nawet przez wiele lat i na pierwszy rzut oka być chorobą trudną do zauważenia. Jej objawy mogą nie być charakterystyczne, a pacjenci – choć żyją z lękiem nawet od wielu lat – nie są w stanie stwierdzić skąd bierze się uczucie lęku, które im towarzyszy w życiu.

Szacuje się, że na nerwice może cierpieć aż dwadzieścia pięć procent społeczeństwa. O wiele częściej narażone są na nią kobiety, które, statystycznie, chorują na nerwice trzy razy częściej niż mężczyźni. Istnieją różne rodzaje nerwic. Rozwijają się z powodu nadmiernego stresu, nadmiaru obowiązków czy traumatycznych przeżyć. Mogą być też spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych. Wśród rodzajów nerwic wyróżnia się:

• Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – osoba chora cierpi z powodu obsesji – powracających, niemożliwych do wyplenienia myśli, lęków i obaw. Ukojenie przynoszą jej kompulsje, czyli czynności do wykonywania których osoba chora czuje przymus i nie może się powstrzymać. Te rytuały służą zredukowaniu napięcia i mogą przyjąć wiele rozmaitych form – ciągłego mycia rąk, pocierania rąk, liczenia, powtarzania fraz czy czynności.

• Lęk paniczny – w tym przypadku pojawiają się bardzo silne napady paniki, czyli epizody porażającego, obezwładniającego lęku. Mogą trwać od kilku do nawet kilkudziesięciu minut. Podczas ich trwania pojawia się silne przekonanie o nadchodzącej śmierci, kołatanie serca, duszności, zawroty głowy, mdłości, uderzenia gorąca czy kołatanie serca. Takie ataki mogą pojawić się w każdym miejscu i w każdej sytuacji. Osoby cierpiące z ich powodu bardzo często zaczynają unikać zatłoczonych miejsc publicznych w obawie, że nie uda im się uciec czy otrzymać pomocy w potrzebie.

• Fobia społeczna – to strach przed wszelkimi sytuacjami społecznymi, nie tylko przed wystąpieniem publicznym, ale też zwyczajną rozmową. Bywa mylona z nieśmiałością. Paraliżujący lęk przed ludźmi i sytuacjami społecznymi prowadzi do społecznej izolacji i cierpienia osoby nią dotkniętej, która nadal potrzebuje kontaktów z ludźmi, po prostu się ich boi.

• Fobie specyficzne – istnieje całe mnóstwo fobii specyficznych. Charakteryzują się one silnym, irracjonalnym lękiem przed konkretnymi sytuacjami bądź rzeczami. Tutaj wymienić można na przykład klaustrofobię, czyli strach przed zamkniętymi, ciasnymi pomieszczeniami, kynofobię – strach przed psami, felinofobię- strach przed kotami i inne fobie zwierzęce, a także strach przed ciemnością, wysokością, brudem i wiele, wiele innych.

• Zespół lęku uogólnionego – to zaburzenie lękowe występuje bardzo często. Osoba chora ciągle czuje lęk, niepokój czy poczucie zagrożenia. Ciągle też się martwi. Nawet jeśli nie ma do tego żadnych obiektywnych przesłanek i wszystko w jej życiu wygląda tak, jak powinno. Poza dyskomfortem psychicznym pojawia się też szereg nieprzyjemnych objawów fizycznych. Osoba z zespołem lęku uogólnionego może cierpieć z powodu bólu głowy, bólu żołądka, zaburzeń snu, koszmarów sennych, przyspieszonej akcji serca czy z powodu nadmiernej potliwości.

• Zespół stresu pourazowego oraz zespół ostrego stresu – zespół ostrego stresu może pojawić się pod wpływem traumatycznej sytuacji, której dany człowiek był świadkiem lub uczestnikiem – może to być atak terrorystyczny, klęska żywiołowa, bycie ofiarą bądź świadkiem gwałtu, bycie świadkiem morderstwa lub ofiarą próby morderstwa i wielu innych traumatycznych przeżyć. Zespół ostrego stresu trwa od kilku dni do miesiąca. Jeśli trwa dłużej wtedy masz do czynienia z zespołem stresu pourazowego.

Wszystkie te rodzaje nerwic bardzo negatywnie wpływają na życie dotkniętego nimi człowieka, a także całej jego rodziny i najbliższego otoczenia. Dlatego nie należy się z nimi godzić i uznawać ich za coś normalnego. Należy z nimi skutecznie walczyć.

Jak walczyć z nerwicą?

Chorobą niszczącą życie i negatywnie wpływającą na każdy jego aspekt – tym jest właśnie nerwica lękowa. Jak sobie pomóc? Przede wszystkim musisz zdać sobie sprawę z tego, że proszenie o pomoc nie jest żadnym powodem do wstydu. Ignorowana nerwica nie zniknie, z czasem będzie się tylko nasilać. Nerwica to bardzo poważne zaburzenie emocjonalne, które należy leczyć kompleksowo. Jak radzić sobie z nerwicą?

Nerwicę leczy się poprzez psychoterapię, ale też stosuje pomocniczo farmakoterapię. Psychoterapia nerwic jest podstawowym sposobem walki z nerwicą, ale przyjmowanie odpowiednich leków bywa niezbędne, by uspokoić objawy. Czasami bez tego pacjent nie jest w stanie podjąć psychoterapii.

Wśród stosowanych w takich sytuacjach leków znajdują się:

• Benzodiazepiny – to właśnie one pozwalają zredukować poziom napięcia, z którym mierzy się osoba chora. Mogą być przyjmowane jedynie pod ścisłą kontrolą lekarza i przez krótki okres czasu – najczęściej jest to maksymalnie miesiąc.
• Leki przeciwdepresyjne o działaniu przeciwlękowym – tutaj działanie przeciwlękowe wykazują przede wszystkim selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny. W odróżnieniu od benzodiazepin raczej nie uzależniają i są dobrze przyjmowane przez organizm. Ich stosowanie trochę trwa, zanim przyniesie efekty – pierwsze są widoczne po około trzech tygodniach, a pełna terapia potrafi trwać około ośmiu tygodni. Lekarstwa odstawia się w tym przypadku stopniowo i pod pełną kontrolą lekarza.

Farmakoterapia to jeden ze sposobów na to, jak walczyć z nerwicą. Nadal jednak nie może to być traktowane jako główna czy jedyna forma terapii. Najważniejszą rolę odgrywa psychoterapia.

Psychoterapia nerwic

Psychoterapia daje człowiekowi narzędzia i wiedzę na temat tego, jak radzić sobie z lękami nerwicowymi. Nie warto z niej rezygnować czy podchodzić do tego pomysłu sceptycznie. Faktycznie, leki działają – jednak leki tylko maskują objawy nerwicy, nie znikają one całkowicie.

Terapia pozwala pozbyć się lęku raz na zawsze, bo dzięki niej można dotrzeć do, nierzadko głęboko ukrytych, przyczyn lęku i poradzić sobie z nimi u samego źródła. Terapeuta pomaga odnaleźć źródła lęku, zrozumieć je i uświadomić je sobie – a mogą tkwić nawet w nieuświadomionych problemach z wczesnego dzieciństwa.

W przypadku psychoterapii nerwic stosuje się dwie formy psychoterapii:

• Terapię wspomagającą – psychoterapia nie ma na celu tylko dotarcia do źródła problemu. Jej celem jest poprawić ogólny stan pacjenta – ten fizyczny, jak i społeczny oraz emocjonalny. W przypadku terapii wspomagającej pacjent ma szansę porozmawiać, zwierzyć się ze swoich problemów, opowiedzieć o sobie i sposobach w jakie reaguje w określonych sytuacjach. Terapeuta pomaga mu odnaleźć sedno samego siebie i poprawić ogólną jakość życia, a także zrozumieć dlaczego w określonych sytuacjach reaguje w dany sposób.

• Terapię treningową – tutaj pacjent z nerwicą uczy się ja redukować poziom lęku i napięcia w organizmie. W ten sposób jest w stanie o wiele lepiej funkcjonować w codziennym życiu. Podczas terapii treningowej pacjent tworzy też swoje własne, nowe i o wiele zdrowsze schematy zachowań i nawyki, które w przyszłości pozwalają mu radzić sobie z lękiem.

Psychoterapia ma najlepsze szanse powodzenia, jeśli dana osoba jest zmotywowana do działania – w końcu to pacjent rozwiązuje swoje problemy z pomocą psychoterapeuty. Terapeuta nie jest w stanie zrobić tego za niego i bez jego czynnego udziału.

Jeśli chcesz pomóc samemu sobie i sprawić, że terapia będzie przebiegać coraz lepiej, skup się na sobie i swoich potrzebach. Zdrowa dawka aktywności fizycznej, zmęczenie fizyczne może przynieść Ci ulgę i poprawić Twoje samopoczucie.

Dobrym pomysłem jest też relaksowanie się – także podczas terapii poznasz różne techniki relaksacyjne. Stosuj je w życiu, by zredukować poziom stresu. Możesz też poszukać dla siebie zupełnie nowej pasji, czegoś, co zaangażuje do działania Twój umysł i ciało, a także pozwoli Ci na kontakty z ludźmi.

Zadbaj też o swoją dietę – wyklucz alkohol, zrezygnuj też z kawy – te substancje działają na Ciebie drażniąco i pobudzająco, więc mogą przeszkadzać w leczeniu nerwic. Zadbaj też o zdrową, lepiej zbilansowaną dietę. To, co jesz ma przecież ogromne znaczenie.

Przede wszystkim jednak bądź dla siebie dobrą osobą. Nie rzucaj się z przysłowiową motyką na słońce, nie zmuszaj się do robienia rzeczy, na które nie masz ochoty. Małe kroczki to zawsze kroki w dobrym kierunku. Nie porównuj się do innych, nie porównuj swojego zachowania czy postępów w terapii – jesteś innym człowiekiem i inaczej reagujesz na określone sytuacje. Masz do tego prawo.

Psychoterapia to odpowiednie miejsce, by zapoznać się ze swoim lękiem i zdobyć wiedzę na jego temat. Jeśli coś jest znane, jest bardziej oswojone, a przez to mniej straszne. Psychoedukacja ma tutaj bardzo duże znaczenie. Wiedzę zdobędziesz podczas terapii, nic jednak nie stoi na przeszkodzie, byś dokształcał się w tym kierunku także samodzielnie, jeśli masz na to ochotę.

Nie lekceważ roli terapii w leczeniu nerwic – samodzielnie możesz zrobić wiele, ale psychoterapeuta jest w stanie wskazać Ci odpowiedni kierunek i odpowiednio wyposażyć na tę drogę do zdrowia, którą musisz przejść. Nie poddawaj się, jeśli jest ciężko – psychoterapeuta nie zostawi Cię na tej drodze samego. A każdy przebyty krok przybliża Cię do zdrowia i poprawienia życia – nie tylko Twojego, ale też Twojej rodziny. Warto to zrobić.