Przemoc psychiczna – przykłady i oznaki

SPIS TREŚCI:

Czym jest przemoc psychiczna?

Przemoc psychiczna to forma długotrwałego znęcania się nad drugą osobą i w świetle polskiego prawa traktowana jest jako przestępstwo. Przemoc psychiczna polega na wchodzeniu w takie interakcje z drugim człowiekiem, by w ich następstwie czuł się źle.

Formą przemocy psychicznej mogą być :

groźby
wyzwiska
manipulacja drugim człowiekiem
szantaż
upokorzenia
publiczne uszczypliwości
inne działania które mają na celu obniżenie wartości drugiej osoby.

Przemocą psychiczną jest ciągła agresja słowna, ale też lekceważenie starań drugiej osoby, traktowanie jej i jej starań z pogardą, wywieranie wpływu i presji, czy nadmierne kontrolowanie życia ofiary. Agresor może zacząć uzależniać od siebie swoją ofiarę – na przykład poprzez zabieranie jej pieniędzy, przejmowanie jej korespondencji, izolowanie od innych ludzi i pełną inwigilację jej życia.

W przemocy psychicznej dużą rolę odgrywają też groźby – także te dotyczące przemocy fizycznej oraz akty agresji – może nią być przemoc fizyczna sama w sobie, ale też na przykład ataki złości i niszczenie rzeczy oraz inne pokazy swojej fizycznej siły nad ofiarą.

Nie ma jednego schematu działania, niektórzy agresorzy mogą działać mniej lub bardziej subtelnie – wszystkie działania, które są jednak przez nich podejmowane, mają na celu pozostawienie głębokich ran. Nie w sferze fizycznej, a psychicznej.

Przemoc psychiczna w rodzinie

Według statystyk ofiarami przemocy psychicznej najczęściej padają kobiety i dzieci. Dzieje się tak dlatego, że często w rodzinach to właśnie one stanowią najsłabsze ogniwo i łatwy cel dla agresora. Często to właśnie kobiety i dzieci są zależne od mężczyzny, a te nierówności dają podstawy do wystąpienia przemocy psychicznej. Agresorzy bardzo często wybierają ofiary, które nie mogą od nich uciec ani się bronić.

Oczywiście, statystyki nie muszą pokazywać całej prawdy – przemoc psychiczna w rodzinie w stosunku do mężczyzn istnieje, choć jest dużo mniej zgłaszana. Nadal jest, całkiem niesłusznie zresztą, uważana za powód do wstydu.

Mężczyźni rzadziej zgłaszają, że w swoich rodzinach padają ofiarami przemocy psychicznej z obawy, że zostaną uznani za słabych i mniej męskich – dlatego trudno jest przebadać skalę zjawiska.

Także dzieci mogą doświadczać przemocy psychicznej ze strony matki, ojca lub – w skrajnych przypadkach – także obu rodziców równocześnie. Przemoc psychiczna kierowana w stosunku dzieci jest w stanie naznaczyć negatywnie całe ich życie i sprawić, że będą normalizować takie zjawiska w przyszłości, a więc z ofiary zamienią się w katów.

Przemoc psychiczna w związku

Przemoc psychiczna w związku to nadal, niestety, częste zjawisko. Może ona – choć wcale nie musi – iść w parze z przemocą fizyczną. W przypadku związku z toksycznym partnerem, który stosuje przemoc psychiczną, bardzo często pojawia się próba kontroli i odizolowania partnera od innych ludzi.

Agresor w związku bardzo często próbuje doprowadzić do odcięcia ofiary od innych, chce też kontrolować każdy aspekt jej życia – kontrolować nie tylko z kim się spotyka, ale też gdzie idzie, kiedy wróci, z kim rozmawia przez telefon czy kontaktuje się za pośrednictwem Internetu.

To często w parze idzie z patologiczną zazdrością, która nakazuje oskarżać partnera o zdrady. To zjawisko często bywa bagatelizowane i racjonalizowane. Silne wciąż jest przekonanie, że jeśli ktoś jest zazdrosny to znaczy, że kocha i mu zależy – w ten sposób bardzo łatwo jest nieświadomie pozwolić na kolejne przesuwanie granic aż do kompletnego osaczenia.

Ofiara przemocy psychicznej w związkach może też doświadczać ciągłej manipulacji i szantażu, który ma na celu wymuszać na niej określone zachowania. Dochodzi do tego ciągłe obniżanie samooceny, która w rezultacie doprowadza do przekonania, że na nic lepszego się nie zasługuje i tkwienia nadal w toksycznej relacji.

Skutki przemocy psychicznej

Przemoc psychiczna nie zostawia śladów na ciele, potrafi jednak boleśnie i dotkliwie ranić umysł, a w rezultacie oddziaływać na całe późniejsze życie ofiary. Jakie mogą być skutki przemocy psychicznej?

Osoba, która doświadcza długotrwałej przemocy psychicznej na przykład w związku może nie być w rezultacie w stanie do prowadzenia samodzielnego życia. Pozwala się przekonać agresorowi, że jest do niczego i sama sobie na pewno nie poradzi, więc boi się odejść. W ten sposób ciągle pada ofiarą przemocy i nie jest w stanie się z tego układu wydostać.
Częste też jest ciągłe poczucie winy – osoba, która doświadcza przemocy psychicznej w końcu przyjmuje punkt widzenia oprawcy i uważa, że wszystko, co się dzieje jest jej winą – bo sprowokowała partnera bądź rodzica do określonego zachowania. Coraz bardziej stara się sprostać stawianymi przed nią wymaganiom, bo wierzy, że jeśli będzie zachowywać się idealnie, nie będzie dawać pretekstu do znęcania się nad nią.
Przemoc tego typu sprawia, że ofiara – dziecko lub osoba dorosła – uczy się żyć pod dyktando napastnika. Próbuje zrobić wszystko, by dopasować się do jego oczekiwań – zachowuje się, mówi i ubiera tak, jak życzy sobie tego agresor. Racjonalizuje sobie jego zachowania i sama odcina się od ludzi, by nie zdenerwować osoby, która się nad nią znęca.
Ofiary tego typu przemocy mają nie tylko bardzo niską samoocenę – często towarzyszy im też szereg innych dolegliwości. Mogą cierpieć na bezsenność, mieć koszmary nocne, cierpieć z powodu depresji, nerwic lub stanów nerwowych.
Mogą pojawiać się też somatyczne objawy związane z lękiem: drżenie rąk, nudności, kołatanie serca, zawroty głowy czy problemy gastryczne.

Osoby dotknięte problemem przemocy psychicznej są też zamknięte w sobie, wycofane i niechętne do nawiązywania kontaktów. Nie potrafią nawiązywać zdrowych relacji, bo trwają w ciągłym poczuciu zagrożenia, a także nie postrzegają siebie jako osoby wartościowe i takie, które zasługują na miłość i uwagę.

Dzieci dotknięte tym problemem mogą mieć też bardzo poważne problemy emocjonalne i rozwijać się gorzej pod względem intelektualnym niż ich rówieśnicy.

Walcz o siebie! Poszukaj pomocy

Bycie ofiarą przemocy nie jest powodem do wstydu. W takim wypadku należy poszukać pomocy, by móc rozpocząć nowy, wolny od strachu i bólu, rozdział w życiu. To nie jest zadanie, któremu można podołać w pojedynkę, dlatego warto poszukać wszelkiego wsparcia.

Jeśli jesteś ofiarą przemocy psychicznej, pamiętaj przede wszystkim, że nie jesteś pozostawiona sama sobie. Możesz zgłosić się o pomoc do odpowiednich służb, które na pewno udzielą Ci pomocy.

Zawalcz też o swoją przyszłość na psychoterapii. Zgłoś się na nią, jeśli chcesz zmienić swoje życie na lepsze. Odpowiednio dobrana psychoterapia w Warszawie pozwoli Ci pozbyć się ciągłego poczucia winy i wstydu, a także zrozumieć, że to agresor jest winny aktom przemocy, a nie Ty.

Możesz zdecydować się na terapię indywidualną, by móc otworzyć się przed terapeutą i zrozumieć siebie i mechanizmy, które Tobą rządziły dotychczas. Jeśli Twoje problemy zostaną nazwane i zdefiniowane, dużo łatwiej będzie Ci je rozwiązać.

Ofiary przemocy psychicznej w rodzinie mogą też sporo zyskać na terapiach rodzinnych, gdzie wspólnie pokrzywdzeni członkowie rodziny będą pracować nad swoimi problemami i udzielać sobie wzajemnie tak potrzebnego wsparcia.

Istnieje jeszcze terapia grupowa – to miejsce, w którym nie tylko można poradzić sobie ze swoimi problemami, ale też otrzymać wsparcie osób, które mają podobny bagaż doświadczeń. Poznanie osób na różnym etapie wychodzenia z roli ofiary przemocy psychicznej może być motywującym doznaniem i sposobem na rozpoczęcie nowego etapu w życiu, tym razem wspólnie z podobnymi osobami.