Socjopata
Socjopaci żyją wśród ludzi. Są prawdziwymi mistrzami ukrywania się i manipulacji. Prawdopodobnie znasz kogoś, kto jest socjopatą lub chociaż spotkałeś kiedyś takiego na swojej drodze. Z dużą dozą prawdopodobieństwa nie masz pojęcia o prawdziwej naturze takiej osoby. To wszystko dlatego, że socjopaci nie są osobami, które z szałem w oczach biegają z siekierą za innymi ludźmi – wbrew temu, co mogą próbować przekazać rozmaite thrillery, horrory i inne dzieła popkultury.
Kim w takim razie jest socjopata? Co go cechuje? Czy socjopata i psychopata to terminy bliskoznaczne? Jak żyć z socjopatą? Na te i inne pytania odpowiedź znajdziesz poniżej!
SPIS TREŚCI:
Socjopata – kto to jest?
W największym skrócie: socjopata to człowiek, który wykazuje cechy charakterystyczne dla socjopatii. Socjopatia z kolei to zaburzenie osobowości. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 klasyfikuje ją właśnie w ten sposób, zaliczając do osobowości o cechach dyssocjalnych. Niegdyś osobowość o tych cechach zwana była też osobowością psychopatyczną, ale współcześnie unika się już tego typu określeń.
Socjopatia to stan, w którym osoba nią dotknięta nie jest w stanie dostosować się do reguł, które obowiązują w danym społeczeństwie. Taka osoba doskonale zna te normy, ale świadomie łamie je, przekracza i działa przeciwko nim. Socjopata to osoba, która nie przejmuje się nie tylko daną kulturą i jej normami czy nie uznaje żadnych sacrum.
To też osoba, która nie zwraca uwagi na innych ludzi. Traktuje ich bardzo przedmiotowo, a jednocześnie jest prawdziwym mistrzem manipulacji. Socjopata w ludziach widzi wartość tylko wtedy, gdy są oni dla niego w jakikolwiek sposób użyteczni i zaspokajają jego potrzeby. Nie liczą się natomiast zupełnie z potrzebami innych osób i nie mają poczucia winy.
Jeśli jakaś osoba przestanie być dla nich użyteczna lub stoi im na drodze do osiągnięcia celu, mogą zrobić naprawdę wiele, by pozbyć się jej ze swojego życia i usunąć przeszkodę. Bo tym właśnie są dla niego inni ludzie – marionetkami do wykorzystania lub przeszkodami do usunięcia.
Socjopata jest bezwzględnym manipulatorem, który zrobi wszystko, by osiągnąć swój cel. Nawet kosztem innych – w innych ludziach nie widzi bowiem ich faktycznych uczuć czy emocji. To nie ma dla niego najmniejszego znaczenia.
Warto też zdawać sobie sprawę z tego, że nikt nie rodzi się socjopatą. Nie jest to też choroba. To zaburzenie osobowości, które człowiek może nabyć wraz z rozwojem. Na osobowość człowieka wpływa wiele różnych kwestii – jego dom, środowisko w którym żyje, znaczenie ma także genetyka. Każdy dziedziczy też pewien wzorzec zachowań. Może iść zgodnie z nim lub w toku życia go przełamać.
Jeśli schemat, według którego dany człowiek żyje od czasów dzieciństwa jest nieprawidłowy i toksyczny, przejmuje on tak samo nieprawidłowe i toksyczne wzorce. Nie bez znaczenia dla psychiki są różnego rodzaju doznane w ciągu życia traumy. Zwłaszcza te bardzo wczesne potrafią pozostawić niezbywalne piętno na umyśle człowieka.
Socjopatą często staje się człowiek, który nie nauczył się zdrowych, dobrych i właściwych wzorców. Mógł paść ofiarą przemocy jako dziecko. Wychowywać się w atmosferze strachu i terroru, w wojskowym drylu lub w domu, w którym często dochodziło do rękoczynów.
Przemoc zresztą wcale nie musi być fizyczna. Przemoc psychiczna i bierna agresja też potrafią bardzo mocno zaszkodzić. Jeśli dziecko musi dorastać we wrogiej dla niego atmosferze, pełnej nieprzychylnych mu ludzi, którzy nie okazują ciepłych uczuć, za to kojarzą się z bólem i cierpieniem, brakiem pomocy i zrozumienia – jego psychika się zmienia. Staje się bardziej szorstkie i odporne. Może też nabrać cech typowych dla socjopatów.
Istnieje też hipoteza, według której nadwrażliwi chłopcy zmuszeni do powielania wzorców toksycznej męskości – kojarzonej z brakiem uczuć, siłą i bezwzględnością – mogą wykształcić w sobie cechy socjopatyczne.
Socjopata – cechy
Socjopata nie jest miłym i dobrym człowiekiem. Nie jest człowiekiem, którego warto mieć w swoim otoczeniu. A jednak wcale nie tak łatwo jest go namierzyć, co sprawia, że socjopaci potrafią być aż tak niebezpieczni dla ludzi w swoim otoczeniu. Jakie cechy ma socjopata?
-
Brak empatii
-
Brak współczucia
-
Niezrozumienie i niedostrzeganie potrzeb innych ludzi
-
Traktowanie ludzi przedmiotowo – w jego otoczeniu tolerowani są tylko tacy ludzie, którzy się mogą w jakikolwiek sposób przysłużyć socjopacie. Reszta w najlepszym wypadku nie ma żadnego znaczenia, w najgorszym uważana jest za przeszkodę, którą trzeba za wszelką cenę usunąć
-
Dążą do celu „po trupach”, nie licząc się z nikim i niczym
-
Egocentryk
-
Krzywda innych nie ma znaczenia – socjopata odczuwa poczucie krzywdy wyłącznie swoje własne, nigdy innych
-
Uważa się za człowieka bez wad
-
Nigdy nie bierze odpowiedzialności za swoje czyny – winnym danej sytuacji czy zdarzania jest zawsze ktoś inny.
To wszystko rysuje obraz człowieka nieprzyjemnego i odpychającego. Jednak wcale nie jest łatwo stwierdzić to na pierwszy rzut oka! Do niewątpliwych cech socjopatów należy bowiem też wysoko rozwinięta inteligencja. To ludzie naprawdę inteligentni, którzy lubią to okazywać. Potrafią być przy tym też niezwykle szarmanccy, charyzmatyczni i mieć dar do przyciągania do siebie ludzi dzięki temu, co czasem określane jest jako „magnetyczna osobowość”.
Socjopata bowiem to mistrz pozorów i manipulacji. Inni ludzie widzą w nim to, co chcą, by było widziane i doskonale radzą sobie w sytuacjach społecznych tak, by zawsze wyjść na tych najlepszych – najbardziej miłych, towarzyskich i interesujących.
Są też doskonałymi obserwatorami. Potrafią szybko odnaleźć słabe punkty danej osoby, by wykorzystać tę wiedzę przeciwko nim lub w inny sposób, który socjopata uzna za korzystny dla siebie. To bowiem ludzie, którzy upajają się władzą nad innymi ludźmi. Władza to dla nich używka taka sama jak alkohol czy narkotyki dla nałogowca.
Socjopata może mieć rodzinę, może być otoczony też ludźmi, którzy uważają go za przyjaciela – choć przyjacielem w istocie nie jest. Wszystko przez jego charyzmę i przyjemną powierzchowność, które pomagają mu zjednywać do siebie ludzi.
Jak zachowuje się socjopata
Socjopata ma dwie twarze – jedną, tę przyjemną i ujmującą i drugą, bezwzględną. Ta pierwsza pomaga mu w zjednywaniu sobie ludzi. Bo socjopata potrzebuje ludzi w swoim otoczeniu. Jednak traktuje ich bardzo przedmiotowo – jak narzędzia, dzięki którym będzie mógł osiągnąć cel. Może to być zdobycie prestiżu, odpowiedniej pozycji społecznej czy władzy. Jeśli jednak dana osoba przestanie mu być potrzebna – usunie ją ze swojego życia i całkowicie zerwie kontakt.
Gorzej, jeśli uzna, że ktoś mu próbuje zaszkodzić lub stoi mu na drodze do osiągnięcia celu. Socjopata jest bardzo mściwy i nie zapomina krzywd – nawet tych, których tak naprawdę nie było. Wystarczy, że uzna, że ktoś mu szkodzi, by zacząć działać. A wtedy zrobi naprawdę wiele, by zniszczyć takiej osobie życie. Socjopaci nie czują bowiem współczucia czy zwykłej, ludzkiej sympatii do innych. Nigdy nie wybaczają i są całkowicie pozbawieni empatii.
Najczęściej stosowaną przez socjopatę formą przemocy jest ta psychiczna, rzadko wykorzystuje on przemoc fizyczną. Do perfekcji za to opanował mechanizm uwodzenia. Socjopata potrafi być miły, ujmujący, uwodzicielski, przyjemny w obyciu i mówić dokładnie to, co druga osoba chce usłyszeć. Wszystko, by jak najbardziej zmanipulować drugiego człowieka.
Socjopata a psychopata
W mowie potocznej terminy „socjopatia” i „psychopatia” tak samo jak „socjopata” i „psychopata” są używane synonimicznie. Do tego stopnia, że ludzie często uważają, że socjopata i psychopata to jeden i ten sam typ. A jak jest w istocie?
W istocie socjopaci i psychopaci faktycznie mają ze sobą wiele cech wspólnych. Nie są zdolni do odczuwania empatii, nie współczują innym ludziom i nie żywią do nich pozytywnych emocji. Mają tendencje do kłamstw, manipulacji, są egocentryczni i postrzegają się jako jednostki wybitne. Nie odczuwają wstydu czy poczucia winy. Nie mają wyrzutów sumienia za to, co zrobią.
Psychopata działa jednak bardziej impulsywnie i w sposób kompulsywny. Nie potrafi nad sobą panować tak dobrze, jak socjopata. Nie rozumie też zupełnie emocji i tylko stara się je naśladować. Socjopata zna się na emocjach i potrafi je wykorzystywać, by przyciągnąć do siebie innych.
Główna różnica tkwi jednak w samych przyczynach socjopatii i psychopatii. Socjopata staje się socjopatą pod wpływem różnych zdarzeń w jego życiu, niewłaściwych wzorców i przeżytych traum. Socjopatia to zaburzenie osobowości, które może zostać nabyte.
Psychopatia natomiast to coś, co związane jest z biologią i genetyką. W mózgu dochodzi do nierównowagi chemicznej i jest czymś, co może ujawnić się u osoby wychowywanej nawet w najlepszej rodzinie – warunki środowiskowe nie mają tu takiego znaczenia, jak w przypadku socjopatów.
Socjopata jak postępować
Jeśli udało Ci się przejrzeć idealną maskę danej osoby i doszedłeś do wniosku, że masz do czynienia z socjopatą musisz zrozumieć przede wszystkim, że socjopata jest niebezpieczny. Jeśli uzna, że mu zagrażasz będzie aktywnie starał się Ci zaszkodzić – użyje do tego wszystkich swoich wpływów.
Nie odczuwa wyrzutów sumienia czy poczucia winy. Nigdy nie widzi też wad czy winy w sobie – za wszystko zawsze obwinia otoczenie i potrafi przekonać innych, że jego wersja zdarzeń jest tą prawdziwą.
Nie uda Ci się wygrać z socjopatą. Nie uda Ci się go trwale zmienić i sprawić, że diametralnie zmieni on swoje zachowanie i stanie się lepszym człowiekiem. Choć może Ci się tak wydawać. Socjopata bowiem potrafi wykorzystać emocje i pragnienia innych przeciwko nim samym. Może z premedytacją udawać zmianę, by znowu Cię zmanipulować i nadal wykorzystywać do swoich celów.
Walka z socjopatą tylko Cię wyczerpie, a jeszcze sprawi, że zrobisz sobie bezwzględnego wroga, który nigdy Ci nie wybaczy, nie zapomni i nie odpuści. Jeśli w Twoim otoczeniu jest socjopata i nie łączą Cię z nim żadne ważne kwestie, najlepiej zakończyć tę znajomość i zniknąć z życia takiej osoby.
Często trudno się wyplątać z toksycznej relacji, ale zauważenie jej jest już pierwszym krokiem do sukcesy. Przy socjopacie bowiem nie można czuć się bezpiecznie. Nawet jeśli jest ujmująco miły, przyjazny czy uwodzicielski – to wszystko tylko pozory, które mają na celu Cię zmanipulować i nagiąć do woli samego socjopaty.
Socjopata bowiem potrzebuje poczucia władzy, a to dają mu inni ludzie, którzy działają tak, jak on ma na to ochotę. To rozgrywka, której nie można wygrać. Nie można przejąć w niej władzy. Można tylko usunąć się z planszy.
Jak żyć z socjopatą
A czy z socjopatą w ogóle da się żyć? To bardzo trudne, ale w zasadzie tak, to możliwe. Należy jednak przestrzegać pewnych reguł, by wszystko przebiegało w ramach cywilizowanych stosunków. Zawsze też należy zachować czujność. To, że socjopata jest ujmujący i zachowuje się jak najlepszy przyjaciel, pomocnik i obrońca, nie znaczy, że się zmienił To znaczy, że ma w tym jakiś ukryty cel.
Takie zachowanie też bardzo często i szybko może się diametralnie odmienić. Socjopaci lubują się we władzy nad innymi osobami i często stosują przemoc psychiczną. Nierzadko jest ona tak wyrafinowana, że ofiara nie jest w stanie dojrzeć działań agresora i całą winę za zaistniałą sytuację bierze na siebie – czuje się przez to gorsza, dręczy ją poczucie wstydu, ma obniżoną samoocenę, a tym samym tym bardziej wpada w sidła socjopaty.
W relacji z socjopatą najważniejszym jest to, by po prostu robić swoje. Nie wolno dać się sprowokować. Nie wolno pokazać lęku. Nie można okazywać słabości i pokazywać swoich słabych punktów. Pamiętaj, że socjopata to doskonały obserwator i z całą pewnością wykorzysta to wszystko przeciwko Tobie. Być może nie od razu, być może to potrwa, ale na pewno negatywnie to odczujesz.
Z socjopatą nie ma sensu też kłócić się, wchodzić w utarczki słowne i inne formy walk na słowa. Z socjopatą może wygrać bowiem tylko jeszcze większy socjopata. Inni ludzie są na pozycji skazanej na porażkę.
Jeśli już dojdzie do takiej sytuacji, najlepszą strategią jest odwrócenie uwagi i zniknięcie z pola widzenia socjopaty. Istnieje szansa, że nie poczuje ochoty wzięcia odwetu, bo coś innego zajmie jego myśli i uwagę.
Socjopata jest jak drapieżnik – może wyglądać naprawdę wspaniale, ale nawet jak robi coś niewinnego i zwyczajnego, nadal może zaatakować i bezlitośnie wykorzystać wszystkie słabe strony.
Dlatego jeśli jesteś w relacji z socjopatą i czujesz się zagrożony, musisz to przerwać. Życie z socjopatą jest bardzo trudne, bywa też niebezpieczne. Często trudno wyjść poza ramy toksycznej relacji. Jednak poszukaj pomocy na zewnątrz. Zadbaj przede wszystkim o swoje bezpieczeństwo i swój dobrostan.
Życie z socjopatą przypomina bowiem nieustający spacer po polu minowym. Nie każdy człowiek jest w stanie to wytrzymać. A w sytuacjach zagrożenia najlepiej jest zadbać przede wszystkim o samego siebie i o tych, którzy sami o siebie zadbać nie mogą – na przykład o dzieci. Wychowanie przez socjopatę może bowiem doprowadzić do powstania kolejnego pokolenia osób z socjopatią. Pamiętaj – w rozwoju tego zaburzenia kluczowe znaczenie mają przecież warunki środowiskowe, rodzina i sposób wychowania, a także bagaż doświadczeń zebrany w dzieciństwie.
Socjopaty nie można też wyleczyć, bo, zwyczajnie, nie jest on osobą chorą. Jeśli popełni przestępstwo, będzie odpowiadał jako osoba w pełni zdrowa i poczytalna. Socjopata bowiem nie jest zagubiony w rzeczywistości. On chodzi twardo po ziemi i wykorzystuje świat do swoich własnych potrzeb.
Socjopaty też nie uratujesz i nie doprowadzisz do jego zmiany. Nawet najlepsza terapia indywidualna czy grupowa nie pomoże socjopacie, który po prostu w ogóle nie chce się zmieniać. Za to zawsze mówi ludziom dokładnie to, co chcą usłyszeć.
Terapia może pomóc jednak Tobie poukładać na nowo życie i zrozumieć pewne sprawy lub uporać się z problemami. Życie z socjopatą jest trudne, uwikłanie się w toksyczną relację zawsze pozostawia ślad na psychice. Często najlepszym, co możesz dla siebie zrobić w takiej sytuacji jest odejść i udać się na terapię.
Terapia pomoże Ci zamknąć ten rozdział w życiu oraz uniknąć takich sytuacji w przyszłości.
Czy socjopata może kochać?
Socjopata może wejść w związek, może nawet założyć rodzinę i mieć dzieci. Mimo wszystko jednak socjopata nie potrafi kochać. W związek z daną osobą może wejść z wielu powodów – dla pieniędzy, statusu społecznego, po to, by być lepiej postrzeganym w społeczeństwie – jako budzący zaufanie stateczny partner i rodzic. Nie potrafi jednak kochać. Nie ma w nim też empatii czy współczucia dla innych osób, nie rozumie cudzych potrzeb i nie mają one dla niego znaczenia.
W istocie socjopaci są naprawdę niebezpieczni, a związki z nimi toksyczne. Jeśli istnieje ktoś, kogo socjopata kocha, to jest to wyłącznie on sam. Taka osoba nie liczy się z innymi osobami, a nad swoją rodziną może chcieć sprawować pełną kontrolę – potrzebuje bowiem władzy na każdym poziomie.
Socjopata może wejść w związek, bo mu tak wygodnie. Może to zrobić z wyrachowania, jednak nie zrobi tego z miłości. Nie ma wyrzutów sumienia, nigdy nie jest mu przykro, więc nigdy nie przeprasza. Może jednak uzależnić od siebie swoją rodzinę, by czuć nad nią jeszcze większą władzę.
Socjopaci potrafią być ujmujący, dlatego mogą nie mieć problemu z nawiązaniem relacji romantycznej z inną osobą. Ofiara często dowiaduje się o tym, że jest ofiarą bardzo późno. Bo najpierw socjopata nie pokazuje jej swoich negatywnych cech, a potem sama nie chce ich zauważać. Nie łudź się, że socjopata się zmieni – to nie nastąpi. Przede wszystkim zadbaj o siebie i o dzieci, jeśli pojawiły się na świecie.
Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.
Czujesz że problem Socjopaty dotyczy Ciebie lub kogoś ci bliskiego ?
SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI !
Poradnia CO tam? to skuteczna psychoterapia dla osób w każdym wieku. Dzięki znakomitej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu naszych specjalistów pomagamy skutecznie. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności, z jakimi się mierzą.
Pomożemy w doborze najlepszego specjalisty.
Możesz również umówić samodzielnie wizytę w gabinecie, do twojej dyspozycji są aż 5 placówek w Warszawie, lub sesję online.
Dodaj komentarz