Czym jest tokofobia? Przyczyny i objawy lęku przed ciążą i porodem

Czym jest tokofobia?

Lęk przed ciążą i porodem w pewnym zakresie jest całkowicie zrozumiały. W końcu to zawsze jedna wielka niewiadoma – nawet kobiety, które już wcześniej rodziły mają prawo się obawiać, bo każda ciąża jest przecież zupełnie inna, każdy poród też należy traktować jako zupełnie osobne, całkiem inne wydarzenie.

Same obawy związane z ciążą i porodem są czymś jak najbardziej naturalnym – doświadcza ich przeszło osiemdziesiąt procent kobiet w ciąży. Takie objawy należy rozwiewać, ale nie należy traktować ich jako czegoś złego czy niewłaściwego – strach jest w końcu naturalną emocją i każdy człowiek go odczuwa od czasu do czasu.

Jednak czasami ten strach staje się zbyt duży i wręcz paraliżujący. U części kobiet powoduje on nawet niechęć do zajścia w ciążę i sprawia, że podejmują one decyzje o rezygnacji z macierzyństwa. I tym właśnie jest tokofobia – nie są to naturalne obawy, a paraliżujący strach, który zaczyna rządzić życiem kobiety i decyzjami, które są przez nią podejmowane. Sama tokofobia została zakwalifikowana za odrębną jednostkę chorobową stosunkowo niedawno, bo dopiero w 2000 roku – zadecydowali o tym lekarze psychiatrzy. Sama nazwa wywodzi się z języka greckiego – „phobos” oznacza strach, lęk. Za to tokos z języka greckiego oznacza poród.

Jakie są rodzaje tokofobii?

Tokofobia to paniczny, paraliżujący strach przed porodem i ciążą. Warto jednak wiedzieć, że występuje w dwóch różnych odmianach, które wywoływane są przez zupełnie inne czynniki. Rodzaje tokofobii to:

• Tokofobia pierwotna – najczęściej ma podłoże nerwicowe. Pojawia się u kobiet, które nigdy wcześniej nie były w ciąży i nie miały szans urodzić, ale i tak są przerażone tą myślą. Najczęściej takie kobiety decydują się na rezygnację z posiadania dzieci lub odkładają tą myśl na bliżej nieokreśloną przyszłość.

• Tokofobia wtórna – objawia się u kobiet, które już wcześniej były w ciąży i urodziły dziecko. Mają jednak bardzo złe doświadczenia związane z ciążą i porodem – pamiętają złą opiekę, ogromny ból i dyskomfort, dlatego są przerażone wizją powtórki. Może być też efektem traumy, która dotknęła kobietę, nie tylko z powodu bardzo trudnego i bolesnego porodu, ale też z powodu poronienia czy utraty dziecka przy porodzie. Statystycznie częściej pojawia się też u kobiet, które dotknięte zostały wcześniej przez depresję poporodową.

Niezależnie od rodzaju tokofobii, jest ona problemem, który bardzo mocno i negatywnie wpływa na psychikę kobiety i może sprawić, że kobieta, nawet jeśli czuje, że chciałaby mieć dzieci, przez strach całkowicie z nich rezygnuje lub poprzestaje tylko na jednym dziecku, nawet jeśli początkowo planowała więcej potomstwa.

Jak się objawia tokofobia?

Podstawowym objawem tokofobii jest, oczywiście, silny strach przed ciążą i porodem. Może on się też objawiać w podejściu do antykoncepcji. Kobieta dotknięta tokofobią może korzystać z kilku rodzajów antykoncepcji, bo nie ufa, że jedna będzie skuteczna, a chce wykluczyć szansę na ciążę. W skrajnych warunkach może to się skończyć nawet unikaniem seksu, kompletną abstynencją seksualną oraz niechęcią do samego seksu.

Czasami jednak kobieta z tokofobią decyduje się na dziecko albo zachodzi w nieplanowaną ciążę. Nie oznacza to, że strach mija – z czasem może zacząć się też coraz bardziej nasilać. Kobieta z tokofobią, która jest w ciąży może zmagać się z:

• Koszmarami sennymi

• Napadami paniki

• Rozdrażnieniem

• Obniżeniem nastroju

• Niepokojem

• Myślami na temat komplikacji w ciąży

• Kołataniem serca

• Napadami duszności

• Bólem brzucha

• Bólem głowy

• Problemami z koncentracją

• Mdłościami

• Wymiotami

• Problemami ze snem

Kobietę przeraża też sam poród i wyobraża sobie ciągle najczarniejsze scenariusze – potworny ból, problemy z urodzeniem dziecka, a nawet śmierć swoją i dziecka podczas porodu. Cała akcja porodowa, nawet jeśli ciąża przebiega wzorcowo, przeraża ją do tego stopnia, że jedynym rozsądnym wyjściem z sytuacji wydaje się cesarskie cięcie.

Jakie są przyczyny tokofobii?

W przypadku tokofobii pierwotnej jej przyczyn należy doszukiwać się w wielu czynnikach. Na rozwój tokofobii pierwotnej mogły wpłynąć opowieści o traumatycznych, bardzo złych porodach, których kobieta słuchała od własnej matki lub najbliższych jej kobiet, które już doświadczyły porodu. Wtedy kobieta, która tego nie doświadczyła, może zacząć się utożsamiać z tymi przeżyciami i dojść do wniosku, że ją to też czeka, dlatego będzie za wszelką cenę unikać zajścia w ciążę. Istnieje szansa na rozwój tokofobii, gdy matka kobiety nią dotkniętej umarła w trakcie porodu.

Mogą być też skutkiem traumatycznych przeżyć w przeszłości – być wynikiem gwałtu czy molestowania seksualnego.

Tokofobia wtórna rozwija się w związku z wcześniejszymi ciążami i porodami. Może rozwinąć się na skutek dokonania w przeszłości aborcji lub w przypadku, gdy doszło do poronienia. Nie bez znaczenia są też przeżycia podczas porodu – jeśli poród był bardzo skomplikowany, a życie lub zdrowie kobiety albo dziecka było zagrożone, jeśli kobieta wspomina poród jako traumatyczny koszmar pełen bólu, może panicznie bać się powtórzenia tego typu sytuacji i unikać ciąży. Przyczyną tokofobii wtórnej może być też depresja poporodowa, której kobieta doświadczyła po wcześniejszym porodzie.

Jak leczyć tokofobię

W leczeniu tokofobii ogromne znaczenie odgrywa psychoterapia. Najczęściej w tym przypadku stosowana jest terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. Ciężarna dochodzi do tego, co jest źródłem jej strachu, zaczyna rozumieć mechanizmy, które powodują strach i uczy się z nim walczyć.

Ogromną rolę odgrywa też edukacja w sprawie ciąży i porodu – wiedzę tę ciężarna również zdobywa podczas terapii. Dochodzi wtedy do konfrontacji z faktami i danymi statystycznymi, które jasno mówią, że poród siłami natury w dzisiejszych czasach, przy obecnym rozwoju medycyny nie jest już wcale taki niebezpieczny dla kobiety i jej dziecka.

Kobieta poznaje też wszystkie zalety porodu naturalnego oraz wady cesarskiego cięcia. Poza terapią bardzo ważne jest wsparcie ze strony doświadczonego lekarza ginekologii, położnych czy innych kobiet, które już urodziły – ważne jest to, by kobiety w obecności osoby z tokofobią, skupiały się przede wszystkim na dobrych stronach porodu naturalnego i jeszcze bardziej nie podsycały strachu kobiety.

Czasami stosowane jest leczenie farmakologiczne – choć jest ono tylko formą wsparcia dla psychoterapii. Stosowane jest też rzadko – najczęściej w sytuacjach, w których lek powodowany przez tokofobię jest tak silny, że zagraża kobiecie – a jeśli jest w ciąży, także jej nienarodzonemu jeszcze dziecku – a także wtedy, gdy uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Po leczenie farmakologiczne sięga się też w sytuacji, gdy kobieta ma jeszcze jakieś zaburzenia – na przykład cierpi na depresję. Nadal jednak rola psychoterapii jest bardzo duża i nie należy jej zaniedbywać.

Tokofobia a zaświadczenie do cesarskiego cięcia

Stwierdzona tokofobia jest powodem, by zdiagnozowana w ten sposób kobieta otrzymała zaświadczenie o konieczności wykonania cesarskiego cięcia, ze względu na strach i ogromny stres, który towarzyszyłby jej przy porodzie siłami natury.

Zaświadczenie takie wystawia lekarz psychiatra, po stwierdzeniu, że faktycznie kobieta cierpi z powodu tokofobii i poród siłami naturalnymi mógłby jej tylko zaszkodzić. Takie zaświadczenie należy później przedstawić lekarzowi ginekologii, który wpisuje do karty konieczność wykonania cesarskiego cięcia.

Otrzymanie zaświadczenia jednak nie zwalnia z konieczności zwalczenia w sobie tej fobii – warto to zrobić dla dobra własnej psychiki i podniesienia komfortu swojego życia, a także jeśli myślisz o większej liczbie dzieci.

Artykuł został merytorycznie zweryfikowany przez:

Monika Perkowska

Psycholog, Psychoterapeuta

Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.

Poszukujesz specjalisty do rozwoju osobistego ? Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu trudności emocjonalnych ?

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI !

Poradnia CO tam? to skuteczna psychoterapia dla osób w każdym wieku. Dzięki znakomitej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu naszych specjalistów pomagamy skutecznie. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności, z jakimi się mierzą.

Pomożemy w doborze najlepszego specjalisty i znajdziemy możliwie najszybszy termin. Do twojej dyspozycji jest 7 placówek w Warszawie,  lub sesje online.

Bemowo

+48 22 307 50 37

Targówek +48 573 050 052

Wilanów +48 509 019 090

Włochy +48 509 946 600

Białołęka +48 690 231 531

Skontaktuj się z nami już dzisiaj ! Odpowiemy na wszystkie Twoje pytania.

Umów wizytę Kontakt

• Powiązane

Jak pozbyć się lęku? Sprawdzone techniki radzenia sobie z niepokojem

Trypofobia: Co to jest i jak sobie z nią radzić?

Czym jest nyktofobia? Jak lęk przed ciemnością wpływa na życie chorego?

Stany lękowe – przyczyny, objawy i metody leczenia

Nerwica żołądka – jak się objawia i co ją powoduje? Metody leczenia

Gamofobia, czyli lęk przed małżeństwem – kogo dotyka i jak się objawia?

Tanatofobia – jak radzić sobie z lękiem przed śmiercią?

Autofobia – czym jest? Jak radzić sobie z lękiem przed samotnością?