Zaburzenia odżywiania – przyczyny i objawy anoreksji, bulimii i innych rodzajów zaburzeń

SPIS TREŚCI:

Zaburzenia odżywiania – co to jest

Choć zaburzenia odżywiania w dzisiejszym świecie występują coraz częściej, to jednak nadal sporo ludzi nie ma odpowiedniej wiedzy na ten temat, co doprowadziło do powstania wielu nieprawdziwych mitów. To z kolei może prowadzić do bagatelizowania i lekceważenia problemów. A lekceważone zaburzenia będą się z każdym dniem tylko pogłębiać i coraz bardziej pogarszać sytuację osoby chorej.

Często zaburzenia odżywiania są uważane za problem kobiet, zwłaszcza nastolatek. Uważa się, że nie dotyczą one mężczyzn, czy że wręcz są swego rodzaju kobiecą fanaberią i pewnym etapie życia. To bardzo krzywdzące podejście, przez co potrzebujące osoby mogą nie dostać potrzebnej pomocy i wstydzić się o nią poprosić.

Często uważa się również, że zaburzenia odżywiania to pewien etap w życiu, coś z czego się wyrasta i nie należy się tym przejmować. Inni sądzą natomiast, że zaburzenia odżywiania to po prostu styl życia i specyficzny rodzaj diety, dokładnie tak samo jak wegetarianizm czy weganizm. To wszystko nieprawda.

Żadna osoba nie wybiera, że chce cierpieć z powodu zaburzeń odżywiania. Takie rzeczy mogą się po prostu przydarzyć i wtedy osoba nimi dotknięta potrzebuje pomocy.

Zaburzenia odżywiania to bowiem problem, który dotyka sfery psychicznej człowieka i oddziałuje na całe jego życie. Nierzadko nawet jeśli osoba chora chce się wyrwać ze szponów swojego problemu, nie jest w stanie – odczuwa głęboki psychiczny przymus do postępowania w określony sposób. Bez pomocy z zewnątrz może nie mieć sił i motywacji, by wyrwać się z błędnego koła własnych zaburzeń.

Dlatego tego typu problemów nie wolno lekceważyć – należy traktować je z należytą powagą i pomóc osobie zaburzonej.

Zaburzenia odżywiania – przyczyny

Niestety, nie można wskazać jednoznacznej przyczyny, z powodu której dane osoby cierpią z powodu zaburzeń odżywiania. Wszystko jest kwestią bardzo indywidualną. Naukowcy doszukują się istoty problemu w czynnikach biologicznych i genetycznych, ale też społecznych czy emocjonalnych.

Do zaburzeń odżywiania może doprowadzić zachwianie równowagi substancji chemicznych w mózgu – wtedy winne mogą być czynniki biologiczne. Niestety, bardzo często też to sytuacja życiowa i niemożność uporania się z własnymi problemami sprawiają, że u danej osoby wykształcają się zaburzenia odżywiania.

Mogą one mieć związek z niską samooceną, ciągłym stresem i presją ze strony społeczeństwa i być wynikiem braku umiejętności radzenia sobie w zdrowy i konstruktywny sposób z własnymi emocjami. W zaburzeniach odżywiania mogą odbijać się też trudne relacje z innymi ludźmi i brak poczucia bezpieczeństwa.

Zawsze bardzo ważnym jest, by spróbować zlokalizować przyczynę zaburzeń psychicznych. Może to być skrajny perfekcjonizm, ciągły stres czy odrzucenie ze strony rówieśników i niska samoocena – uporanie się z tymi problemami pozwoli na uporanie się z zaburzeniami odżywiania.

Zaburzenia odżywiania – objawy

Zaburzenia odżywiania to bardzo różnorodna grupa zaburzeń, dlatego nie można tu mówić o jednolitych objawach. Mogą to być napady ogromnego głodu lub katowanie swojego ciała katorżniczymi ćwiczeniami i przyjmowanie jak najmniejszej dawki kalorii dziennie.

Niezależnie od swojego rodzaju jednak, zaburzenia odżywiania odbijają się na ciele osoby chorej. Może ona cierpieć z powodu bólów brzucha czy głowy. Może też szybko przybierać lub tracić na wadze. Zmianie mogą ulec jej nawyki żywieniowe.

Osobom chorym często też towarzyszy poczucie wstydu i niezrozumienia przez społeczeństwo. Mogą się więc kryć ze swoją chorobą i starać się udawać, że wszystko jest w porządku – dlatego tak ważna jest obserwacja. Nieleczone zaburzenia odżywiania mogą bowiem doprowadzić nawet do śmierci.

Zaburzenia odżywiania – rodzaje

Zaburzenia odżywiania to bardzo pojemna grupa zaburzeń. Wbrew obiegowej opinii może dotknąć wszystkich – nie tylko nastolatki i kobiety. To dużo bardzo poważny problem, który może dotknąć każdego, bez względu na okoliczności. A z jakimi rodzajami zaburzeń odżywiania możesz się spotkać?

Anoreksja

Anoreksja jest pierwszym, o czym myśli się w kontekście zaburzeń odżywiania. Zwana również jadłowstrętem psychicznym dziesięciokrotnie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Najbardziej narażone są na nią nastolatki między czternastym a osiemnastym rokiem życia. Nie należy jednak lekceważyć skali problemu w przypadku mężczyzn – szacuje się, że oni coraz częściej są dotykani tą chorobą.

Anoreksja to choroba przez którą osoba chora drastycznie ogranicza przyjmowane kalorie i dąży do jak najmniejszej wagi własnego ciała. Nie zwraca przy tym uwagi na kwestie zdrowotne – najważniejsze dla chorej osoby jest to, by po prostu traciła na wadze i to za wszelką cenę. Jakie objawy powinny Cię zaniepokoić?

Stosowanie drakońskich diet, częste głodówki i odmawianie przyjmowania pokarmu
Wyczerpujące treningi fizyczne połączone z nadmiernym ograniczaniem kalorii
Stosowanie środków wymiotnych lub innych metod wywołania wymiotów po posiłku
Stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych
Brak miesiączkowania u kobiet
Spadek libido
Problemy z potencją mężczyzn
Lęk przed przytyciem
Zaburzony obraz własnego ciała – osoba chora ciągle widzi się jako zbyt grubą, nawet jeśli waży już naprawdę niewiele

Mogą pojawić się również problemy związane z nieprzyjmowaniem pokarmów – zawroty głowy, osłabienie, brak energii, problemy ze snem, bóle głowy czy brzucha. W przypadku częstych wymiotów też mogą pojawić się problemy, w tym zniszczone zęby czy obrzęk ślinianek. Może dojść też do anemii i częstych omdleń. Nieleczona anoreksja może doprowadzić do śmierci wyniszczonego organizmu.

Istnieją dwa typy anoreksji – bulimiczny i restrykcyjny. W tym pierwszym przypadku osoba chora wymiotuje po jedzeniu i stosuje środki przeczyszczające, by ograniczyć przyswajanie kalorii. W tym drugim natomiast nie dochodzi do wymiotów ani stosowania środków przeczyszczających i moczopędnych. Pojawiają się natomiast intensywne treningi fizyczne połączone z coraz większym ograniczeniem spożywanych kalorii.

Bulimia

Na bulimię również najczęściej chorują kobiety, choć choroba zdarza się również w przypadku mężczyzn. Statystycznie największa zapadalność na nią następuje nieco później niż w przypadku anoreksji, bo pomiędzy osiemnastym a dwudziestym czwartym rokiem życia.

Bulimia to żarłoczność psychiczna. Życie osoby chorej koncentruje się wokół jedzenia. Jednak próbuje ona walczyć z wagą i nie dopuścić do przytycia. Pojawiają się epizody niekontrolowanej żarłoczności, podczas której dana osoba spożywa naprawdę mnóstwo posiłków – nierzadko o wiele więcej niż powinna.

Po takim napadzie przychodzi pora na wstyd i próbę zrekompensowania sobie chwili słabości. W tym przypadku również pojawiają się dwa typy bulimii. Pierwszy to typ przeczyszczający, a drugi nieprzeczyszczający. W pierwszym przypadku osoba chora po napadzie żarłoczności prowokuje wymioty, przyjmuje środki moczopędne i przeczyszczające, by pozbyć się spożytego jedzenia z organizmu. W drugim przypadku natomiast, epizody żarłoczności są przez osobę chorą „rekompensowane” epizodami głodówki i drastycznym obniżeniem liczby przyjmowanych kalorii.

Żeby stwierdzić bulimię u osoby chorej muszą pojawić się konkretne objawy:

Chorobliwa obawa przed przytyciem
Koncentrowanie swojego życia wokół jedzenia – osoby chore potrafią nawet planować swoje napady żarłoczności i opracowywać je w określony sposób, na przykład, tak, by nikt ich na tym nie przyłapał
Napady żarłoczności
Prowokowanie wymiotów, przyjmowanie środków moczopędnych i przeczyszczających – typ przeczyszczający
Epizody głodówki – typ nieprzeczyszczający

Bulimia potrafi wyniszczyć organizm i doprowadzić do szeregu poważnych problemów zdrowotnych. Osoby z bulimią mogą cierpieć z powodu zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, mieć zaburzenia pracy serca, często omdlewać, skarżyć się z powodu bólu brzucha, głowy czy problemów z wypróżnianiem.

Takim osobom nierzadko towarzyszy też silne poczucie wstydu, które dodatkowo obniża ich samoocenę i sprawia, że żyją w jeszcze większym stresie. Bardzo często ukrywają swój problem i robią wszystko, by nie dać się przyłapać na objadaniu się.

Zaburzenia odżywiania z napadami objadania się

W tym przypadku osoba chora nie ma kontroli nad swoimi posiłkami i regularnie się objada – czyli zjada za dużo. Może jeść nawet pomimo tego, że czuje się już najedzona i spożywać dużo więcej niż planowała. Może też zacząć jeść bardzo szybko.

Z biegiem czasu czuje się coraz bardziej zawstydzona i odczuwa coraz silniejsze poczucie winy związane z objadaniem się. Nie jest jednak w stanie przestać. Inaczej też niż w przypadku bulimii czy anoreksji, nie stosuje żadnych środków mających na celu zrekompensowanie sobie spożycia zbyt dużej liczby kalorii.

Wstyd i poczucie winy jednak doprowadzają do ukrywania swoich problemów i objadania się z poczucia winy i stresu w jeszcze większej ilości, a przy tym w samotności i strachu, że ktoś to zauważy.

Pica

Pica to bardzo groźne zaburzenie. Polega na psychicznym przymusie spożywania rzeczy, które nie są przeznaczone do jedzenia. Może to być jedzenie kredy, ziemi, włosów, kamyków, wełny, tkanin, papieru, a nawet detergentów i wiele innych. Choć może przytrafić się w przypadku każdego, to częściej diagnozowana jest u osób z niepełnosprawnością umysłową oraz dzieci i kobiet w ciąży.

Pica może doprowadzić do wielu problemów zdrowotnych i w zależności od spożywanych produktów być nawet śmiertelna. Żeby mówić o tej chorobie, spożywanie rzeczy uważanych za niezdatne do spożycia nie może być częścią kultury danej osoby, częścią obrzędów religijnych czy zachowaniem akceptowanym w społeczeństwie, w otoczeniu danej osoby.

ARFID

W tym przypadku, podobnie jak w anoreksji, osoba chora odmawia spożywania pokarmów i ogranicza ich ilość. Nie jest to jednak w żadnym wypadku związane z obawą przed przytyciem i chęcią schudnięcia. Związane za to jest z danym smakiem, konsystencją czy kolorem posiłków lub obawą przed zadławieniem, zatruciem i innymi negatywnymi konsekwencjami jedzenia. Zaburzenie to może doprowadzić do anemii, zaburzeń gospodarki hormonalnej, problemów z metabolizmem i problemów z zachowaniem określonej masy ciała.

Zaburzenia odżywiania – diagnostyka

Diagnostyka zaburzeń odżywiania wymaga wizyty u specjalisty. Lekarzom najczęściej wystarczy badanie fizykalne wraz z poznaniem konkretnej historii choroby danej osoby i zapoznanie się z jej historią medyczną. W przypadku osób z zaburzeniami odżywiania obawy i podejrzenia powinny też budzić określone, nietypowe dla danej osoby zachowania i znaczne wahania wagi.

Lekarz może zlecić też badanie krwi – nie wykrywa ono zaburzeń odżywiania samych w sobie, ale może wykluczyć inne choroby, które rozwijają się w organizmie. Od razu też takie badania dają obraz tego, jak wygląda organizm danej osoby i jak wpływa na niego choroba.

Zaburzenia odżywiania – powikłania

Zaburzenia odżywiania oddziałują na cały organizm i mogą być nawet śmiertelne w swoich skutkach. Dużą odpowiedzialność za to ponosi fakt, że takie osoby często nie otrzymują tyle składników odżywczych, ile potrzebuje ich organizm. W przypadku jedzenia rzeczy do tego nieprzeznaczonych może dojść również do zatruć, mechanicznego uszkodzenia układu pokarmowego i nawet do śmierci.

Do innych powikłań należą:

Anemia
Wypadanie włosów
Cienkie, łamliwe i zniszczone włosy
Cukrzyca typu 2
Spadek temperatury ciała
Brak energii
Brak miesiączki
Zgaga
Odwodnienie
Niewydolność nerek
Wysoki cholesterol
Wysokie ciśnienie
Ból gardła
Problemy trawienne
Próchnica

To tylko niewielka część szerokiego grona problemów i powikłań. Wszystko to jest bardzo groźne i znacząco obniża komfort życia. Może doprowadzić też do śmierci. Dlatego żadnych zaburzeń odżywiania nie można lekceważyć.

Zaburzenia odżywiania – leczenie

Zdarza się, że osoby chore nie chcą się leczyć. Mogą ukrywać swój problem przez poczucie wstydu i obawiać się napiętnowania. Mogą też, jak w przypadku anoreksji, uważać, że wszystko jest pod kontrolą – muszą po prostu jeszcze trochę stracić na wadze, by osiągnąć zamierzony cel. Nie widzą negatywnych skutków odchudzania lub bagatelizują jego skutki, bo w ich umyśle rządzi tylko jedna myśl – chcą schudnąć za wszelką cenę.

W przypadku zaburzeń odżywiania należy działać dwutorowo. Potrzeba terapii, która pozwoli zrozumieć sedno problemu i rozwiązać go. Jednak potrzeba też leczenia medycznego – nierzadko osoby z zaburzeniami odżywiania są już w bardzo złej kondycji fizycznej – ich organizm jest wyniszczony i trzeba skupić się na tym, by doprowadzić go do równowagi i wzmacniać, by ocalić im życie.

Bywa też tak, że osoby z zaburzeniami odżywiania są hospitalizowane, nierzadko na oddziałach zamkniętych. Dzieje się tak dla ich dobra – osoby z anoreksją i innymi problemami mogą nie zdawać sobie sprawy z ich skali i nadal aktywnie próbować odchudzania czy innych wyniszczających organizm praktyk, dlatego należy mieć ich pod kontrolą.

Nie należy jednak skupiać się wyłącznie na leczeniu ciała. Psychoterapia pozwoli na zrozumienie czym w istocie są zaburzenia psychiczne i pojęcie, że właśnie one dotykają danej osoby.

Świadomość swojej choroby jest już pierwszym i bardzo ważnym krokiem do wyleczenia.

Podczas terapii pacjent rozwiązuje swoje problemy z jedzeniem, uczy się też zdrowych sposobów na kontrolowanie wagi. Terapia zmienia też obraz danej osoby w jej własnej głowie – musi ona na nowo zaakceptować siebie i pozbyć się lęku. Terapia pomaga też walczyć z niską samooceną. To wszystko to kluczowe kwestie, których rozwiązanie pomoże zapobiec nawrotom choroby.

Zaburzenia odżywiania – zapobieganie już od najmłodszych lat

Tak naprawdę nie istnieje jedna, prosta i w stu procentach skuteczna metoda na zapobieganie zaburzeniom odżywiania. Można jednak wprowadzić w swoim życiu nawyki, które pomogą w tym zadaniu. Jak możesz ustrzec swoje dziecko?

Przede wszystkim ważne jest to, by akceptować swoje ciało. Nie krytykuj się, nie rób tego też przy dzieciach, nie wskazuj na niedoskonałości swojego ciała. Nie krytykuj też ciała dziecka, nie uzależniaj swojej miłości od jego wyglądu. Odchudzanie nie może się kojarzyć z bólem i nadmiernym wysiłkiem. Zmiana rodzinnych nawyków żywieniowych jest dobra i pożądana w wielu sytuacjach, jednak kojarzenie diety z czymś złym, z wyzwaniem ponad siły, zawsze jest czymś niewłaściwym.

Wzmacniaj poczucie wartości swoje i swojego dziecka, dbaj o jego samoocenę. Nie oceniaj negatywnie wyglądu i rzeczy, na które nie ma żadnego wpływu. Nie stawiaj przed nim wyzwań niemożliwych do spełnienia i nie uzależniaj od tego swojej miłości.

Pamiętaj, żeby dużo rozmawiać z dzieckiem – również na tematy dotyczące odżywiania. Nie wyśmiewaj prób dziecka, które podejmowane są, by zadbać o kondycję. Nie bagatelizuj problemów dziecka i jego braku akceptacji. Edukuj w sprawie zdrowego odżywiania i mów otwarcie o tym, że nie wszystkie metody są odpowiednie, a wręcz szkodliwe dla ciała i umysłu.

Żyjemy w czasach destruktywnego social media, gdzie nierealnie perfekcyjne zdjęcia na instagramie są tak naprawdę specjalnie retuszowane. Piękne i szczęśliwe osoby na zdjęciach to tak naprawdę jedna wielka ściana pozorów, produkowana na potrzeby ludzkiej natury porównywania się. Luksusowe domy i samochodowy są wynajmowane na sesje zdjęciowe, nierealnie perfekcyjna figura to profesjonalna obróbka fotograficzna z dobrymi filtrami. Wiele dorosłych osób daje się na to nabierać, nie mówiąc o nastolatkach które dopiero wchodzą w dorosłe życie. Ciągły wyścig po nierealny wygląd doprowadza wiele osób do zaburzeń odżywiania i głębokiej depresji.

Przede wszystkim jednak nie bój się prosić o pomoc innych, jeśli czujesz, że dany problem Cię przerasta. Rozmowa z lekarzem lub psychologiem potrafi dać naprawdę sporo i zmienić postrzeganie wielu kwestii. Warto też wybrać się do psychodietetyka, by popracować nad nawykami żywieniowymi w zdrowy i kontrolowany sposób.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Artykuł został merytorycznie zweryfikowany przez:

Monika Perkowska

Psycholog, Psychoterapeuta

Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.

Poszukujesz specjalisty do rozwoju osobistego ? Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu trudności emocjonalnych ?

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI !

Poradnia CO tam? to skuteczna psychoterapia dla osób w każdym wieku. Dzięki znakomitej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu naszych specjalistów pomagamy skutecznie. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności, z jakimi się mierzą.

Pomożemy w doborze najlepszego specjalisty i znajdziemy możliwie najszybszy termin. Do twojej dyspozycji jest 7 placówek w Warszawie, lub sesje online.

Bemowo

+48 22 307 50 37

Targówek +48 573 050 052

Wilanów +48 509 019 090

Włochy +48 509 946 600

Białołęka +48 690 231 531

Skontaktuj się z nami już dzisiaj ! Odpowiemy na wszystkie Twoje pytania.

Umów wizytę Kontakt