Terapia schematów to rodzaj psychoterapii opracowany przez Jeffreya Younga, który łączy elementy terapii poznawczo-behawioralnej, psychodynamicznej i terapii Gestalt. Skupia się na identyfikacji i zmianie negatywnych wzorców myślenia, odczuwania i zachowania, które nazywamy schematami. Schematy te często powstają w dzieciństwie i mogą wpływać niekorzystnie dorosłe na życie.
Schematy są głęboko zakorzenionymi wzorcami, które kształtują Twoje postrzeganie siebie i świata. Mogą one wynikać z negatywnych doświadczeń z przeszłości, takich jak brak uwagi, krytyka, odrzucenie czy traumy. Te schematy mogą prowadzić do problemów emocjonalnych, trudności w relacjach oraz negatywnych nawyków myślowych i behawioralnych.
Terapia schematów jest skuteczna w leczeniu wielu problemów psychicznych, w tym zaburzeń osobowości, depresji, lęków oraz trudności w relacjach interpersonalnych.
Jak wygląda terapia schematów?
Terapia schematów to proces, który obejmuje kilka etapów i technik, pomagających pacjentom zmienić negatywne wzorce myślenia i zachowania. Dzieli się na kilka etapów, do których zaliczyć można:
- Rozmowa wstępna – na początku terapeuta przeprowadza rozmowę z pacjentem, aby poznać jego historię, problemy i cele. To pozwala zrozumieć, jakie schematy mogą wpływać na życie pacjenta.
- Identyfikacja schematów – psychoterapeuta asystuje klientowi w identyfikacji negatywnych schematów, które wpływają na jego myśli, emocje i zachowania. Często używa się specjalnych kwestionariuszy i technik diagnostycznych.
- Zrozumienie schematów – terapeuta i pacjent analizują, skąd pochodzą te schematy. Często są one wynikiem trudnych doświadczeń z dzieciństwa, takich jak brak uwagi, odrzucenie lub krytyka.
- Praca nad zmianą – terapeuta stosuje różne techniki, by pomóc pacjentowi zmienić negatywne schematy. Mogą to być techniki poznawcze, emocjonalne i behawioralne. Przykładowo pacjent może pracować nad zmianą negatywnych myśli na bardziej pozytywne, uczyć się wyrażania emocji lub praktykować nowe, zdrowsze zachowania.
- Ćwiczenia i zadania domowe – psychoterapeuta może zlecać pacjentowi różne ćwiczenia do wykonania między sesjami. Mogą to być zadania pomagające wprowadzać nowe nawyki, prowadzenie dziennika myśli lub wykonywanie konkretnych działań w codziennym życiu.
- Regularne sesje – pacjent spotyka się z terapeutą regularnie, zazwyczaj raz w tygodniu. Sesje mogą trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od potrzeb pacjenta i złożoności problemów.
- Monitorowanie postępów – terapeuta regularnie ocenia postępy pacjenta i dostosowuje plan terapii w razie potrzeby. Ważne, by pacjent czuł, że robi postępy i że terapia pomaga mu w osiąganiu celów.
- Zakończenie terapii – zakończenie następuje, gdy pacjent osiągnie wyznaczone cele terapeutyczne i poczuje się gotowy do samodzielnego radzenia sobie z życiowymi wyzwaniami. Proces zakończenia terapii odbywa się stopniowo, a terapeuta wspiera klienta w przygotowaniach do utrzymania i pogłębiania osiągniętych pozytywnych zmian, proponując odpowiednie strategie i narzędzia.
Terapia schematów to proces, który wymaga czasu i zaangażowania, ale może przynieść znaczące korzyści, pomagając pacjentom lepiej zrozumieć siebie i zmienić negatywne wzorce na bardziej zdrowe i wspierające.
Kto skorzysta na terapii schematów?
Na terapii schematów skorzystają osoby, które zmagają się z długotrwałymi problemami emocjonalnymi i trudnościami w relacjach, w tym:
- Osoby z zaburzeniami osobowości – terapia schematów jest skuteczna w leczeniu różnych zaburzeń osobowości, takich jak osobowość borderline, narcystyczna czy unikająca. Pomaga zrozumieć i zmienić negatywne wzorce myślenia i zachowania.
- Osoby z depresją – ludzie cierpiący na depresję mogą skorzystać z terapii schematów, ponieważ pomaga ona zidentyfikować i zmienić negatywne przekonania o sobie i świecie, które mogą podtrzymywać stan depresyjny.
- Osoby z lękami – terapia schematów może pomóc osobom z różnymi rodzajami lęków, takimi jak lęk społeczny, lęk przed porażką czy ogólny niepokój. Pomaga zmienić schematy, które wywołują i utrzymują lęk.
- Osoby z problemami w relacjach – ci, którzy mają trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji, mogą skorzystać z terapii schematów. Terapia pomaga zrozumieć wzorce, które prowadzą do problemów w relacjach, i uczy, jak budować bardziej satysfakcjonujące i stabilne związki.
- Osoby z niską samooceną – terapia schematów może pomóc osobom z niską samooceną, identyfikując negatywne przekonania o sobie i ucząc, jak je zmienić na bardziej pozytywne i wspierające.
- Osoby z problemami wynikającymi z trudnych doświadczeń z dzieciństwa – ludzie, którzy doświadczyli traumy, odrzucenia, zaniedbania lub innych trudnych sytuacji w dzieciństwie, mogą skorzystać z terapii schematów. Pomaga ona zrozumieć, jak te doświadczenia wpłynęły na obecne życie i jak można je przepracować.
- Osoby z trudnościami w kontrolowaniu emocji – terapia schematów może pomóc osobom, które mają trudności z kontrolowaniem swoich emocji, ucząc ich bardziej zdrowych i konstruktywnych sposobów radzenia sobie z emocjami.
Terapia schematów jest wszechstronna i może pomóc wielu osobom z różnymi problemami emocjonalnymi i behawioralnymi. Dzięki niej można lepiej zrozumieć siebie, zmienić negatywne wzorce i prowadzić bardziej satysfakcjonujące życie.
Jeśli podoba Ci się ten artykuł, udostępnij go swoim znajomym.