Zrozumienie i radzenie sobie z depresja poporodowa
Narodziny dziecka to dla wielu kobiet wymarzony, wyczekiwany czas. Wiele kobiet nie może się doczekać rozwiązania już od pierwszych dni ciąży. Jednak nawet takie kobiety mogą doświadczyć depresji poporodowej – podstępnego stanu, który pozbawia radości życia i utrudnia funkcjonowanie. Dowiedz się więcej na ten temat!
Nie jest prawdą, że na depresję poporodową cierpią tylko kobiety, które podświadomie nigdy nie chciały dziecka. To bardzo krzywdzący stereotyp, z którym należy walczyć. Każda kobieta może doświadczyć tego stanu – ból, zmęczenie, nadmiar stresu, strachu i obowiązków – to może dotyczyć wszystkich matek noworodków. Kobiety z depresją poporodową bardzo kochają swoje dzieci i wstydzą się tego, że nie potrafią się nimi zaopiekować tak, jak na to zasługują, co może tylko pogłębiać ich stan i doprowadzić wręcz do prób samobójczych. Dlatego matek z depresją poporodową nie wolno stygmatyzować. Należy je jednak wspierać i otaczać miłością – z tego stanu naprawdę można wyjść, nawet jeśli choroba każe sądzić inaczej.
SPIS TREŚCI:
Czym jest depresja poporodowa?
Depresja poporodowa to bardzo poważny stan psychiczny. Występuje u części kobiet po urodzeniu dziecka, może rozwinąć się w ciągu pierwszych kilku tygodni po porodzie i utrzymywać przez dłuższy czas.
Depresja poporodowa może objawiać się na wiele różnych sposobów. Najbardziej charakterystyczne to:
- Obniżony nastrój
- Poczucie ogólnej beznadziei
- Obniżona samoocena
- Brak radości życia
- Utrata zainteresowania hobby czy kontaktami towarzyskimi
- Mniejszy poziom energii
- Brak motywacji do działania
- Zaburzenia snu – bezsenność lub nadmierna senność
- Problemy z pamięcią
- Problemy z koncentracją
- Stany lękowe
- Myśli samobójcze
Depresja poporodowa może rozwinąć się u każdej kobiety i wpływa na nią wiele przyczyn, w tym czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne. Duży wpływ na regulację nastroju kobiety po porodzie mają również hormony płciowe – estrogen i progesteron po porodzie opadają, co ma wpływ na cały organizm kobiety. W grę wchodzą również czynniki psychologiczne – zmęczenie opieką nad noworodkiem, potrzeba całkowitego przewartościowania życia, zmiany w relacjach z innymi ludźmi, stres i lęk związany z nowymi obowiązkami związanymi z nowym członkiem rodziny – to wszystko wpływa na kobietę i może doprowadzić do rozwoju depresji poporodowej.
Wbrew pozorom depresja poporodowa wcale nie jest nowym zjawiskiem. Choć w przeszłości nie zajmowano się z nią z uwagą, na którą zasługiwała i pierwsze poważne badania nad tą kwestią zaczęto rozwijać dopiero pod koniec XX wieku, to jednak już Hipokrates zauważył i opisał coś, co można określić właśnie mianem depresji poporodowej. On określił to mianem poporodowej melancholii – wskazywał na zaburzenie płynów w ciele kobiety po porodzie, które miały mieć na nią niewłaściwy wpływ.
W średniowieczu też zauważano objawy depresji poporodowej, choć też nie analizowano tego zbyt mocno i nie traktowano zbyt poważnie – określało się ją mianem niedoli kobiecej. Wskazywano przyczyny duchowe – utratę duchowości lub zatracenie równowagi cielesnej jako przyczyny jej rozwoju.
Współcześnie badania prowadzone nad tym zagadnieniem skoncentrowane są głównie na zrozumieniu przyczyn, mechanizmów rozwoju i skutków depresji poporodowej. Badacze chcą też opracować skuteczne strategie leczenia, by otoczyć kobiety dotknięte depresją poporodową opieką, na którą zasługują.
Na szczęście coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, że depresja poporodowa to bardzo realny i poważny problem. Choć nadal nie jest jeszcze idealnie, to coraz mniej kobiet doświadcza stygmatyzacji i przypięcia łatki „złej matki”. Coraz więcej osób bowiem zdaje sobie sprawę z problemów wynikającej z zaburzeń nastroju i wie, że takie osoby należy otoczyć opieką i fachową pomocą.
Depresja poporodowa – przyczyny
Depresja poporodowa to wieloczynnikowe zaburzenie psychiczne i związane być może z wieloma kwestiami. Dużą rolę odgrywają różnorodne zmienne demograficzne. A wśród nich:
- Wiek matki – kobiety, które zostają matkami w bardzo młodym wieku są statystycznie bardziej podatne na rozwój depresji poporodowej. Kobiety, które zostają matkami w wieku nastoletnim muszą bowiem mierzyć się z o wiele większym stresem, brakiem wsparcia społecznego i wieloma problemami ekonomicznymi czy z dostępem do edukacji, a to wszystko może wpłynąć na rozwój depresji poporodowej. Starsze matki też są bardzo narażone na wiele problemów – pojawia się wyższe ryzyko związane ze zmianami hormonalnymi, czynnikami fizycznymi i zdrowotnymi, a także z adaptacją do wymagań związanych z macierzyństwem.
- Status społeczno-ekonomiczny – niska stopa społeczna, problemy ekonomiczne, bezrobocie, ubóstwo, problemy finansowe – to wszystko wpływa na poziom stresu w organizmie i może doprowadzić do rozwoju depresji poporodowej. Kobiety z niższych klas społecznych, o niskim poziomie dochodów mogą mieć też problemy z dotarciem do specjalistów, którzy mogliby pomóc radzić sobie z wyzwaniami macierzyństwa
- Brak wsparcia społecznego – to bardzo poważny czynnik ryzyka. Kobiety pozbawione wsparcia emocjonalnego, materialnego czy w opiece nad dzieckiem ze strony partnera, rodziny i przyjaciół, mogą czuć się osamotnione, odizolowane i bezradne w obliczu obowiązków związanych z nową rolą społeczną. Duże znaczenie ma tu przede wszystkim obecność i zaangażowanie partnera.
- Kultura i normy społeczne – te czynniki też mają wpływ na to, w jaki sposób kobieta może doświadczać i wyrażać swoje emocje związane z macierzyństwem. Niektóre społeczności wywierają silną presję na kobiety, wymagając, by zawsze były szczęśliwe i pełne radości w związku z noworodkiem i ich rolą matki. Mogą też wymagać od kobiety pełnego zaangażowania i wykonywania wszystkich obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem. To może prowadzić do przepracowania, dużego zmęczenia, poczucia winy, wstydu i niezrozumienia. To wszystko może wpływać też na poziom stresu w organizmie i bardzo utrudniać poszukanie pomocy.
Inną kwestią, która może wpływać na rozwój depresji poporodowej są wszelkie czynniki ginekologiczno-położnicze. Tutaj wymienić można:
- Powikłania fizyczne – powikłania związane z ciąża, porodem i połogiem mogą wpłynąć na rozwój depresji poporodowej. Wszelkie urazy doznane po porodzie, problemy z samym porodem, infekcje położnicze, czy nawet konieczność cesarskiego cięcia, to wszystko może prowadzić do osłabienia i poczucia, że nie można w pełni wypełniać swoich obowiązków w roli matki. To wszystko powoduje też duży ból fizyczny i może prowadzić do wystąpienia problemów i ograniczeń w codziennym życiu.
- Zmiany hormonalne – w okresie ciąży, porodu i połogu w organizmie kobiety zachodzą poważne zmiany, które mają niebagatelny wpływ na ich nastrój. Gwałtowny spadek poziomu hormonów płciowych wpływa na regulację nastroju i może wywołać objawy depresji.
- Zaburzenia laktacyjne – niedobór mleka, wszystkie problemy związane z karmieniem piersią, to wszystko może bardzo wpłynąć na matkę. Może czuć presję do karmienia piersią, może z powodu trudności w tym zadaniu uważać się za gorszą matkę, za wybrakowaną kobietę, która nie jest w stanie wykarmić potomstwa. To może prowadzić do narastającego poczucia winy i coraz większego stresu, co może przyczynić się do rozwoju depresji poporodowej
- Zmęczenie – nieprzespane noce, mnóstwo nowych obowiązków związanych z opieką nad noworodkiem i inne obowiązki związane z pracą w domu i opieką nad innymi dziećmi, jeśli już jakieś są – to wszystko może doprowadzić do chronicznego braku snu i przemęczenia. A to z kolei może wpłynąć bardzo negatywnie na nastrój, poziom tolerancji na stres i umiejętności radzenia sobie z nim w zdrowy sposób.
Wszystkie te czynniki mogą wzajemnie na siebie oddziaływać i występować w różnym natężeniu. Nie każda kobieta też musi doświadczać wszystkich tych kwestii jednocześnie, choć może się tak zdarzyć. Dlatego tak ważne jest to, by zapewnić kobietom należną im pomoc, by były w stanie wyjść z depresji poporodowej.
Kolejnymi czynnikami, które mają wpływ na rozwój depresji poporodowej są uwarunkowania biologiczne, w tym:
- Genetyka – są dowody na to, że czynniki genetyczne odgrywają pewną rolę w rozwoju depresji poporodowej. Zgodnie z badaniami kobiety, których matki lub siostry dotknięte były depresją poporodową, same są bardziej narażone na jej rozwój. Odpowiadać mają za to pewne kombinacje genów, które związane są z regulacją nastroju.
- Czynniki neurobiologiczne – zgodnie z badaniami neurobiologiczne zmiany zachodzące w obrębie mózgu mogą wpłynąć na rozwój depresji poporodowej. Dysfunkcje w pewnych obszarach mózgu, w tym w obszarach, które odpowiadają za system nagrody i regulację emocji może mieć wpływ na zaburzenia nastroju kobiety, w tym właśnie na depresję poporodową.
Są też czynniki społeczno-psychologiczne mają wpływ na depresyjne zaburzenia nastroju Tutaj wymienić można przede wszystkim:
- Stres – to jeden z głównych czynników ryzyka. Nowe obowiązki, brak snu, zmęczenie, problemy z laktacją, problemy z dostosowaniem się do roli matki, trudności finansowe, konflikty w rodzinie – to wszystko ogromnie obciąża umysł i może doprowadzić do wielu problemów psychicznych.
- Historię zaburzeń nastroju – jeśli dana kobieta doświadczała już wcześniej epizodów depresyjnych lub cierpiała na inne zaburzenia nastroju, może być bardziej narażona na depresję poporodową
- Obniżoną samoocenę – presja społeczna związana z rolą matki, wymóg bycia matką idealną, to wszystko już samo w sobie bardzo obciąża. Dodatkowo jeśli kobieta ma niską samoocenę i odczuwa poczucie winy związane z niespełnianiem wymagań społecznych to wszystko może oddziaływać na nią coraz gorzej i w rezultacie doprowadzić do depresji poporodowej.
- Doświadczenie traumy – traumatyczne doświadczenia życiowe takie jak przemoc seksualna, psychiczna, fizyczna, bycie świadkiem lub ofiarą ataku terrorystycznego czy brutalnej napaści może doprowadzić do wielu problemów psychicznych, w tym również do depresji poporodowej.
- Brak wsparcia społecznego – poczucie izolacji społecznej, odrzucenia, konflikty rodzinne – to wszystko może doprowadzić do depresji poporodowej. Wszyscy ludzie chcą czuć się kochani, potrzebni, szanowani i akceptowani, świeżo upieczone matki potrzebują tego wsparcia szczególnie mocno.
- Problemy w związku – konflikty, przemoc domowa, poczucie braku zrozumienia, brak wsparcia – to wszystko czynniki rozwoju depresji poporodowej. Wszystko to może bardzo źle wpłynąć na stan psychiczny kobiety.
Wszystkie te czynniki mogą na siebie wpływać, występować jednocześnie i wzmacniać się wzajemnie, dlatego ważne jest, by do kwestii terapii i leczenia depresji poporodowej podchodzić w sposób holistyczny, by kobieta otrzymała najlepszą możliwą pomoc.
Depresja poporodowa – objawy
Depresja poporodowa to bardzo poważne zaburzenie. Niegdyś było lekceważone, co pogłębiało poczucie beznadziei i izolacji ze strony kobiet, co zwiększało szansę na wielką tragedię. Kobiety dotknięte depresją poporodową same mogą nie rozumieć, co się dzieje, mogą też wstydzić się prosić o pomoc, dlatego tak istotną kwestią jest to, by obserwować matki tuż po porodzie i reagować w razie zauważenia niepokojących objawów. A wśród tych objawów można wymienić:
- Przygnębienie
- Poczucie beznadziei
- Częsty płacz
- Brak zainteresowania dawnymi aktywnościami
- Brak odczuwania przyjemności
- Poczucie lęku i niepokoju
- Brak satysfakcji z życia
- Brak motywacji
- Duże zmęczenie
- Problemy z pamięcią
- Problemy z koncentracją
- Problemy z podejmowaniem decyzji
- Bezsenność lub nadmierna senność
- Brak apetytu lub nadmierny apetyt
- Spowolnienie ruchowe
- Nadmierne pobudzenie
- Myśli samobójcze
- Strach związany z rolą matki
- Strach o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka
- Poczucie winy
- Niechęć do zajmowania się dzieckiem
Nie muszą występować wszystkie te objawy, by podejrzewać depresję poporodową. Wszystko jest kwestią bardzo indywidualną i złożoną. Jeśli jednak doświadczasz – lub bliska Ci osoba doświadcza – przynajmniej części wymienionych objawów od dłuższego czasu, poszukiwanie pomocy jest bardzo ważne. Nie musisz zostać sama ze swoimi problemami – nie bój się prosić o pomoc. Wiedza na temat depresji poporodowej bardzo się w ostatnich latach pogłębiła.
Depresja poporodowa – jak wygląda leczenie?
Leczenie depresji poporodowej musi łączyć ze sobą różnorodne podejścia – farmakoterapię i psychoterapię. Nie bez znaczenia jest też wsparcie osób najbliższych – kobieta z depresją poporodową musi bowiem odczuwać wsparcie, miłość i bliskość ze strony otoczenia, wtedy łatwiej im będzie radzić sobie z problemami.
Psychoterapia może pomóc kobietom z depresją poporodową w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi. Terapia poznawczo-behawioralna należy do grona najskuteczniejszych form terapii, które są stosowane w takim przypadku. Terapia ta koncentruje się na zidentyfikowaniu negatywnych wzorców i przekonań oraz na nauce zdrowszych wzorców, które wyprą te niewłaściwe. Psychoterapeuta pomaga zrozumieć jak myśli wpływają na zachowanie i nastrój i wprowadza odpowiednie techniki, które pozwalają sobie z tym radzić.
Stosowane mogą być też inne formy terapii, takie jak terapia poznawcza oparta na uważności – skupiona na terapii poznawczej oraz technikach mindfulness, by pacjentce łatwiej było skupiać się na „tu i teraz”, czy terapia interpersonalna – skupiona przede wszystkim na poprawie relacji interpersonalnych.
Poza terapią indywidualną, psychoterapeuta może zasugerować też udział w terapii dla par, rodzinnej lub grupowej. Dobór odpowiedniej formy terapii jest kwestią bardzo indywidualną i musi być rozpatrywany osobno w każdym przypadku.
Poza psychoterapią może zostać wdrożona przez lekarza psychiatrę również farmakoterapia. Ma ona funkcję wspierającą – główną formą leczenia powinna być psychoterapia, która pozwala na rozwiązywanie problemów u samych podstaw – i pozwala radzić sobie z objawami. Dobrze dobrane leki są w stanie wyciszyć i zmniejszyć natężenie objawów, sprawiając, że kobiecie łatwiej będzie funkcjonować, dbać o siebie i rozpocz
Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.
Poszukujesz specjalisty do rozwoju osobistego ? Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu trudności emocjonalnych ?
SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI !
Poradnia CO tam? to skuteczna psychoterapia dla osób w każdym wieku. Dzięki znakomitej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu naszych specjalistów pomagamy skutecznie. Obdarzamy naszych pacjentów ogromną dozą zrozumienia, empatii i szacunku dla trudności, z jakimi się mierzą.
Pomożemy w doborze najlepszego specjalisty i znajdziemy możliwie najszybszy termin.
Możesz również umówić samodzielnie wizytę w gabinecie, do twojej dyspozycji są aż 5 placówek w Warszawie, lub sesję online.
Dodaj komentarz