Co to jest trauma? – Objawy i leczenie traumy
Określenie trauma jest powszechnie używane w różnych kontekstach. Coraz częściej spotykamy je w bowiem w mediach oraz w języku potocznym. Trauma oznacza często wydarzenie, które wywarło na nas szczególne wrażenie, raczej negatywne lub wywołujące szok i zostało naszą swojego rodzaju traumą. Przez częste używanie tego słowa traci ona na swojej mocy opisującej zaburzenie psychiczne, którego bagatelizować nie należy. Co to jest trauma, jakie są jej objawy, w jaki sposób leczy się traumę?
SPIS TREŚCI:
Tematyka artykułu:
Co to jest trauma?
Trauma z języka greckiego oznacza ranę. To tłumaczenie można łatwo przełożyć na rzeczywistość. Trauma jest bowiem swoistą raną, tyle że nie na ciele, a na psychice człowieka. Podobnie jak w przypadku rany fizycznej, coś musiało spowodować jej powstanie.
Jak twierdzą eksperci, trauma to naturalna reakcja ochronną organizmu na zaistniałą zagrażającą mu sytuację. Mechanizmy obronne mają na celu poradzić sobie w wyjątkowych sytuacjach, takich jak na przykład zagrożenie życia czy zdrowia.
W kontekście psychiki nożem, który nas skaleczył, jest tak zwany traumatyczny stresor. Określa się go mianem szczególnego rodzaju doświadczenia, które jest rzeczą wykraczającą poza codzienność oraz szczególnie dotkliwą dla jednostki.
Najczęściej jako możliwe traumatyczne stresory wymienia się: bezpośrednie sytuacje z narażeniem życia, w których brała udział jednostka sama w sobie lub jej rodzina i bliscy, na przykład wypadek samochodowy; choroba somatyczna, przewlekła; bycie naocznym świadkiem wypadku; narażenie na przemoc fizyczną lub seksualną.
Prawdopodobieństwo zetknięcia się w ciągu życia z wydarzeniem traumatycznym jest bardzo duże. Szacunki pokazują, że aż około 80% ludności jest narażone na stresor traumatyczny. Należy jednak pamiętać, że nie każde przeżyte wydarzenie powoduje traumę.
Szczególnie narażone na doświadczenie traumy są jednak pewne grupy zawodowe, w tym przede wszystkim pracownicy służb ratunkowych, czyli policjanci, strażacy oraz lekarze, a także ratownicy medyczni i, oczywiście, żołnierze na terenach objętych wojną. Konsekwencją przeżytej traumy jest często depresja oraz zespół stresu pourazowego.
Objawy traumy
Często ciężko jest uświadomić sobie istotę problemów, z którymi się borykamy. Podobnie jest w przypadku traumy. Jej objawy mogą nie wyróżniać się, przez co problem może nie dotrzeć do naszej świadomości. Objawem traumy często jest bezsenność. Innym symptomem traumy, może być nadmierne pobudzenie spowodowane występowaniem koszmarów sennych, a także oraz dolegliwości psychosomatyczne, czyli różnego rodzaju bóle mające podłoże w psychice.
Do najczęstszych objawów traumy zalicza się między innymi:
- Drżenie kończyn.
- Płacz.
- Pobudzenie z objawami przyspieszonego oddechu i zwiększonego tętna.
- Poczucie bycia oderwanym od rzeczywistości.
- Trudności w nawiązaniu kontaktu i brak reakcji przy próbach.
- Zachowania obsesyjno-kompulsywne, takie jak powtarzanie określonych gestów, czynności czy wypowiedzi.
- Długotrwale utrzymujący się obniżony nastrój.
- Odczuwanie negatywnych emocji i ich niekontrolowane napady.
- Natrętne myśli oraz, bardzo częste.
- Wielokrotne odtwarzanie w myślach traumatycznych wydarzeń.
Osoby z traumą odczuwają nieuzasadnione lęki o stan zdrowia oraz życia własnego, oraz swoich bliskich. Z powodu ciągłego przypominania sobie traumy i chęci ucieczki od negatywnych wspomnień, osoby na nią cierpiące unikają sytuacji i osób oraz miejsc, które wywołują u nich skojarzenia z traumatycznym przeżyciem. Aby uciec przed natrętnymi myślami, często sięgają po różnego rodzaju używki, co niestety może prowadzić do uzależnień, na przykład od alkoholu czy też narkotyków.
Intensywność objawów traumy i czas ich trwania są zależne od indywidualnych predyspozycji danej osoby, a poniekąd także od traumatycznego stresora, który traumę spowodował. Objawy traumy mogą przypominać zespół stresu pourazowego, nazywanego w skrócie PTSD, który to jest jedną z potencjalnych konsekwencji doświadczenia sytuacji traumatycznej.
Leczenie traumy
Podstawą w leczeniu traumy jest, podobnie jak w przypadku innych zaburzeń o charakterze psychologicznym, właśnie psychoterapia. Powinna być dobrana odpowiednio do rodzaju traumy, jej siły oraz odczuwanych objawów, a także do cech człowieka, takich jak płeć i wiek, jak również cechy charakteru, temperament.
W leczeniu traumy często wykorzystuje się założenie, że zarówno zdarzenia jako takie, same w sobie, jak i ich interpretacja, która dokonuje się w umyśle człowieka, są odpowiedzialne za rodzaj i intensywność reakcji emocjonalnej.
Z tego punktu widzenia najważniejszym elementem leczenia traumy jest zatem wyjaśnienia, a następnie modyfikacja patologicznych schematów myślenia. Specyficzne dla traumy powracanie myślami do wydarzeń, które ją wywołały, pozwala urealnić schematy powstałe w wyniku traumatycznego zdarzenia. Zatem leczenie traumy polega na przepracowaniu negatywnych myśli, uczuć oraz wyobrażeń dotyczących przeżytej emocjonalnej sytuacji.
Czasami zdarza się, że traumatyczne zdarzenie zostaje wyparte ze świadomości, ponieważ było zbyt zagrażające dla jednostki. W takiej sytuacji terapia skupia się przede wszystkim na dojściu do źródła problemu. Tylko jeśli zostanie uświadomiony powód powstania traumy, traumatycznego stresora, który ją wywołał, terapeuta będzie w stanie pomóc pacjentowi z poradzeniem sobie i wyjściem z traumy, która utrudnia mu codzienne funkcjonowanie. Często używaną w psychoterapii metodą w leczeniu traumy jest projekcja, niejako polegająca na odtwarzaniu traumatycznych wydarzeń.
Leczenie traumy nie jest proste. Wymaga bowiem między innymi opowiadania o traumie, przywoływania trudnych wydarzeń i wyobrażania sobie rzeczy nieprzyjemnych. U pacjentów takie zadania wywoływać mogą lęk i niechęć do kontynuowania leczenia.
Dlatego niezwykle istotna jest pomoc osób bliskich, ich wsparcie i trwanie przy chorej osobie, motywowanie jej do dalszej pracy. Jeśli osoba cierpiąca na traumę będzie się czuła bezpiecznie, opowiadanie o trudnych dla niej wydarzeniach stanie się o wiele łatwiejsze, dzięki czemu będzie mogła kontynuować terapię i mieć nadzieje na szybkie wyjście z problemów.
Trauma z dzieciństwa
Nieuświadomione i nieprzepracowane traumy z dzieciństwa mogą mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie w życiu dorosłym. Trauma z dzieciństwa, może wpływać między innymi na samodzielność czy też jakość relacji społecznych oraz umiejętność radzenia sobie z emocjami.
Traumę z dzieciństwa, może powodować przemoc rodziców i najbliższych wobec dzieci, wykorzystywanie fizyczne (na przykład bicie, popychanie, kopanie) i seksualne, a także, jedno z najczęstszych i najbardziej bagatelizowanych, wykorzystywanie emocjonalne.
Do wykorzystywania emocjonalnego zalicza się między innymi:
- krytykowanie dziecka,
- wprowadzanie go w poczucie winy,
- ośmieszanie oraz zawstydzanie,
- szantaż emocjonalny czy manipulacja.
Nawet niedające objawów w okresie ich przeżywania, takie traumatyczne wydarzenia mogą dać o sobie znać wiele, wiele lat później i wymagają leczenia, aby człowiek mógł dobrze funkcjonować.
Ciężko się jest zmierzyć z traumami przeszłości, ale też nie pozwalają one żyć pełnią życia. Krytyczny głos rodzica z czasów gdy dostaliśmy dwóję w szkole, może odezwać się podczas stresującej sytuacji w pracy, a spowodowane ciągłą krytyką obniżone poczucie własnej wartości może negatywnie wpływać na związki romantyczne w dorosłym życiu.
Dzieci doświadczające traumy mogą wykształcić negatywne style przywiązania oraz nieadekwatne reakcje emocjonalne na nieprzyjazne zdarzenia, a także wpaść w samonapędzający się mechanizm narastania negatywnych emocji jak na przykład lęk.
To wszystko może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych (fizycznych i psychicznych) w życiu dorosłym, dlatego nie należy takich sytuacji bagatelizować. Psychoterapia jest dobrym sposobem na przepracowanie traum z dzieciństwa i może pomóc w nauczeniu zdrowych sposobów funkcjonowania.
Na stronie internetowej Psychoterapiacotam.pl, przykładamy wagę do udostępniania jedynie sprawdzonych, rzetelnych informacji dotyczących objawów i profilaktyki chorób, ponieważ jesteśmy przekonani, że rozwijanie świadomości i wiedzy w tej dziedzinie wspomoże długotrwałe utrzymanie zdrowia. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić diagnostyki ani konsultacji z lekarzem lub specjalistą psychologiem psychoterapeutą.
Dodaj komentarz