ADHD u dorosłych

SPIS TREŚCI:

Jeszcze nie tak dawno temu sądzono, że ADHD u dorosłych w ogóle nie istnieje. Diagnozowano je u dzieci, jednak uważano, że z wiekiem z tego wyrosną, więc problem nie będzie ich dotyczył w dorosłym życiu. Wiarygodne i rzetelnie prowadzone badania twierdzą jednak zupełnie coś innego. Zgodnie z nimi, istnieje szansa, że z dziecka z ADHD wyrośnie dorosły z ADHD.

Szacuje się, że na ADHD może cierpieć od około dwóch do pięciu procent dorosłych. Szacunki te mogą być jednak zaniżone. W wielu krajach Europy diagnozowanie ADHD jest kwestią bardzo świeżą, dlatego należy założyć, że sporo dorosłych cierpi z powodu niezdiagnozowanego ADHD i nie jest w stanie zrozumieć istoty dręczących ich problemów.

Szacuje się też, że na każde troje dzieci z ADHD u dwojga z nich zaburzenie pozostanie aktywne także w okresie dojrzewania i w dorosłości, co daje sporą procentową szansę na borykanie się z ADHD także po okresie dzieciństwa.

Osoby dorosłe z ADHD, również z tym nadal jeszcze niezdiagnozowanym, uchodzą za osoby niezorganizowane, leniwe, agresywne lub niesystematyczne. Nierzadko nie dostrzega się jednak istoty problemu, który wynika z konkretnych zaburzeń psychicznych i obarcza winą za konkretne zachowanie osoby chore.

ADHD dorosłych to temat wciąż jeszcze kontrowersyjny i rzadko rozpoznawany. Również w przypadku rodziców dzieci z ADHD – a szacuje się, że około dwudziestu procent z nich też może cierpieć z powodu tej dolegliwości – jedynie nikt jej u niej nie zdiagnozował. To poważny problem, bo tacy rodzice mogą wykazywać trudności we wdrażaniu wychowawczych strategii, które stosowane są podczas terapii dzieci z ADHD.

ADHD objawy u dorosłych

W jaki sposób objawia się ADHD? Objawy u dorosłych często bywają lekceważone, bagatelizowane lub zrzucane na karb złego, niewłaściwego zachowania i konkretnych cech charakteru. ADHD to jednak zespół konkretnych objawów, które mogą znacząco utrudniać życie – pogarszać jego jakość i komfort, a także znacząco przeszkadzać w nawiązywaniu i utrzymywaniu znajomości. Mogą bardzo negatywnie oddziaływać też na strefę zawodową danej osoby. Żeby mówić o ADHD muszą pojawić się objawy:

Impulsywność
Brak uwagi
Zbytnia aktywność

To jednak nie wszystko. Żeby mówić o ADHD dorosłych, muszą pojawić się jeszcze inne objawy:

Wymienione wyżej symptomy musiały objawiać się w okresie dzieciństwa
Objawy nasilają się w sposób niewspółmierny względem stopnia rozwoju, który prezentuje dana osoba
Normalne, codzienne funkcjonowanie jest zaburzone i upośledzone z powodu występowania tych konkretnych objawów

Powyższe objawy u osób dorosłych mogą objawiać się zupełnie inaczej niż w przypadku dzieci i mieć całkiem inne skutki. Podczas gdy nadmierna aktywność dzieci przejawia się raczej w ich aktywności fizycznej – dzieci dużo biegają, wspinają się na drzewa, skaczą i nie są w stanie usiedzieć w jednym miejscu przez dłuższy czas, to u osób dorosłych może przejawiać się to nadmierną rozmownością, brakiem umiejętności relaksu czy ciągłym uczuciem wewnętrznego niepokoju.

Dorośli z ADHD mogą działać też w sposób pochopny i nieprzemyślany. Podejmować pochopne decyzje pod wpływem nagłego impulsu, wydawać pieniądze w sposób nierozważny i impulsywny, czy cechować się ogromną niecierpliwością. Mogą też ciągle szukać nowych, intensywnych doznań i rozpoczynać ciągle nowe projekty czy szukać nowych aktywności, ale rzadko są w stanie wytrwać w swoich postanowieniach – szybko się nudzą i szukają kolejnych bodźców.

Mogą też ciągle się spóźniać, cierpieć z powodu częstych i gwałtownych wybuchów złości czy rozchwianego nastroju. Przez to i przez ciągle szukanie nowych bodźców, przy jednoczesnym znudzeniu rutyną, mogą mieć problemy w utrzymaniu pracy, co odbija się na ich kondycji finansowej.

Utrudnione jest też nawiązywanie i podtrzymywanie znajomości. Osoba z ADHD nierzadko nie jest w stanie wysłuchać do końca partnera, ma tendencje do przerywania, szybkiej utraty cierpliwości czy wpadaniu w złość nawet z błahych powodów.

Osoby dorosłe z ADHD są też statystycznie częściej narażone na konflikty z prawem czy częściej mogą być sprawcami wypadków komunikacyjnych i nie tylko. Również z powodu używek, po które sięgają w ramach poszukiwań mocniejszych bodźców. Z wypadkami powiązana jest też ich impulsywność i niezdolność skupienia uwagi.

Osoby dorosłe z ADHD są bardziej skłonne do zachowań ryzykownych – w tym do prowadzenia bardziej ryzykownego życia seksualnego. Może dochodzić też do problemów z bezsennością oraz do zaburzeń rytmu dobowego.

Osoby dorosłe z ADHD bardzo często cierpią też z powodu innych zaburzeń psychicznych – uzależnień – od używek, ale też hazardu, zaburzeń lękowych czy afektywnych.

Leczenie ADHD u dorosłych

Leczenie ADHD u dorosłych musi przebiegać w sposób kompleksowy i wielowymiarowy – tylko wtedy osoba zaburzona ma szansę na poprawę jakości życia. Leczenie jest trudne, ale możliwe jest osiągnięcie zadowalających efektów – zupełnie tak, jak ma to miejsce w przypadku dzieci z ADHD.

Jeśli osoba z ADHD cierpi też z powodu zaburzeń współistniejących, konieczne jest takie rozszerzenie leczenia, by poradzić sobie również z innymi, dręczącymi problemami. W tym, w pierwszej kolejności, konieczne jest rozwiązanie najcięższych, najbardziej utrudniających życie problemów. W przypadku leczenia ADHD u osób dorosłych ogromną role odgrywa:

Psychoedukacja – powinna dotknąć nie tylko osobę chorą, ale też jej rodzinę czy najbliższe otoczenie. Zrozumienie istoty ADHD pozwala na lepszą walkę z tym zaburzeniem i lepsze zrozumienie osoby chorej. Osoba chora może też skuteczniej walczyć ze swoimi kompleksami czy dręczącym ją poczuciem winy. Psychoedukacja pozwala zrozumieć, że nie jest wcale osobą gorszą – mniej ambitną, niechlujną, leniwą czy złą – jest osobą zaburzoną, która nie jest w stanie funkcjonować bez odpowiedniej pomocy i terapii. Wszystko to wynika z choroby, a nie ze złej woli. Rodzina z kolei ma szansę nauczyć się jak postępować z osobą zaburzoną i w jaki sposób jej pomagać – nawet jeśli należy do przypadków bardzo trudnych.
Psychoterapia – to bardzo ważne, by osoba z ADHD rozpoczęła terapię. Najczęściej stosowana w tym przypadku jest terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. To właśnie ona pozwala zrozumieć istotę problemu. Osoba zaburzona ma szansę nauczyć się i zrozumieć swoje mocne i słabe strony, a także odpowiednio nad nimi pracować. Podczas terapii uczy się też właściwej komunikacji z ludźmi oraz odpowiedniego planowania dnia. Ma szansę też nauczyć się koncentracji i skupiania na problemie. Uczy się jak rozwiązywać zadania od początku do końca. Ma także szansę na zrozumienie i zaakceptowanie ADHD, co ułatwia późniejszą pracę nad wypracowaniem lepszych, zdrowszych wzorców.
Leczenie farmakologiczne – to też ważna część terapii ADHD, choć leczenie farmakologiczne powinno być traktowane jako pomocnicze względem psychoterapii. W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki stymulujące, których efektywność w tym przypadku utrzymuje się na poziomie około siedemdziesięciu procent. Lekarstwa należy jednak przyjmować pod ścisłą kontrolą lekarza. Zanim w ogóle zacznie się je zażywać, ważne jest wykonanie ogólnych badań zdrowotnych, ponieważ leki stymulujące mogą wywołać wiele niepożądanych skutków ubocznych – łącznie ze wzrostem ciśnienia tętniczego czy problemami z właściwym rytmem serca lub odpowiednią masą ciała. Jednak dobrze dobrane leki są w stanie pomóc łagodzić objawy ADHD. W Polsce lekarstwa na ADHD dorosłych nie są, niestety, objęte refundacją.

U większości osób, które cierpiały na ADHD w dzieciństwie problem pozostaje aktualny także w dorosłości. Choć leczenie jest złożone i może trwać przez długi czas – warto się go podjąć, by złagodzić objawy ADHD, nauczyć się z nimi żyć i lepiej zacząć rozumieć – nie tylko swoją chorobę, ale też samego siebie, swoje reakcje i emocje. Jeśli podejrzewasz u siebie lub u kogoś Ci bliskiego niezdiagnozowane ADHD, poszukaj pomocy.