Depresja – co to jest, jakie są objawy, przyczyny i leczenie?

Depresja niejedno ma imię

• Mam depresję.

• Nie żartuj! Pewnie jesteś tylko przygnębiony.

• Taaa…Nic nie rozumiesz…

W dzisiejszych czasach liczba osób skarżących się na depresję jest na tyle duża, że w część tych przypadków może być ciężko nam uwierzyć. Zanim jednak wydamy szybki osąd trzeba pamiętać o paru ważnych rzeczach.

Wstęp o depresji

Ludzie mają różny stopień wytrzymałości i sposób przeżywania

Ludzie różnią się pod względem tego, jak reagują na stres, frustrację i stratę. Dla jednych nieudana rozmowa kwalifikacyjna może oznaczać kolejny krok w szukaniu pracy, dla innych zaś może być znaczną porażką, zniechęcającą ich do dalszych działań. Ludzie nie reagują na obiektywną wartość danego bodźca. Ludzie reagują na specyficzne znaczenie, które nadaje temu bodźcu ich psychika. Każdy z nas ma za sobą indywidualne doświadczenia, które nas ukształtowały. Przez to inaczej przeżywamy rzeczywistość i inne rzeczy mogą być dla nas ważne lub zadawać nam ból. Jedną z takich charakterystyk osobowości jest osobowość depresyjna.

Objawy Depresji – może objawiać się w różny sposób

Co to jest ? Jakie są objawy ? Jest wiele rodzajów zaburzeń depresyjnych: , dystymia, depresja maskowana, depresja sezonowa, osobowość depresyjna. Samo schorzenie ma szeroki wachlarz objawów: u jednych ludzi bardziej zauważalny jest brak apetytu i zaniedbywanie się, w innym przypadku bardziej widoczny może być brak snu i natrętne negatywne myśli. Depresja może mieć różne natężenie: od takiego, w którym człowiek cierpi, ale nadal jest w stanie względnie funkcjonować, do takiego w którym jest przykuty do łóżka i myśli tylko o śmierci. Należy też pamiętać, że depresja może współwystępować z innymi chorobami jako ich skutek. Osoby zmęczone długą chorobą psychiczną lub fizyczną mogą zapadać na depresję. Potrafi też występować na przemian z epizodami manii. Wszystko to pokazuje jak różny od naszych typowych wyobrażeń może być obraz depresji. To co może się wyróżniać to generalna charakterystyka psychiki osoby depresyjnej.

Przyczyny depresji

Klasyczna teoria wywodząca się z psychoanalizy, opisuje włączenie utraconego we wczesnym dzieciństwie obiektu miłości do własnego Ja. Wrogi obiekt jest teraz częścią człowieka, która go negatywnie ocenia lub potępia. Włączona do Ja postać nie musiała być pierwotnie wroga, wystarczy że dziecko ją w ten sposób odbierało. Strata też nie musi być obiektywna. Świat w oczach dwuletniego dziecka jest magiczny i bardzo konkretny, nie rozumie ono jeszcze konceptu śmierci. Nie rozumie też, że pracujący ciężko rodzic kocha go ale brakuje mu czasu. Świat oceniany jest na tym etapie rozwoju jako dobry lub zły. Utrudnia to też dziecku poddanie się normalnemu smutkowi i odżałowanie utraty. Takie doświadczenie albo nadaje bieg naszym procesom psychicznym albo tworzy ranę, która może ponownie się otworzyć przy dalszych negatywnych doświadczeniach w życiu.

Zakłócona separacja

Kolejne okoliczności straty to te, kiedy dziecko odstawione jest od piersi, kiedy nie jest jeszcze na to gotowe. W naszym regionie kulturowym panuje przekonanie, że to matka odstawia dziecko od piersi kiedy jest na to czas. Według Furman dzieci same dokonują odstawienia piersi kiedy poczują się wystarczająco silne. Spekuluje ona, że potrzeba niezależności jest tak samo naturalna jak potrzeba zależności. Dzieci którym zapewnia się bezpieczne zaplecze same naturalnie dokonują separacji od rodziców. Niektóre matki ciężko przeżywają separację dziecka. Mogą one obwiniać je za to, że są przez nie opuszczane lub karać je za chęć spędzania wspólnie czasu.(Dlaczego nie możesz się sam pobawić?!) W pierwszej sytuacji rozwijający się człowiek uczy się, że jego agresja i niezależność ranią innych. Natomiast w drugiej dziecko zaczyna nienawidzić siebie za potrzebę zależności.

Idealizacja

Idealizacja jest procesem psychicznym który usuwa z naszej świadomości wady danego obiektu. Pozostają tylko zalety, które tworzą nieskazitelny obraz. Ten mechanizm staje się potrzebny dziecku w momencie kiedy jest opuszczone, a rodzic staje się w jego oczach wrogi.(lub jest taki w rzeczywistości). Żeby zachować nadzieję ponownego pojednania się z rodzicem dziecko tworzy idealny obraz dobrego rodzica. Całe zło związane z negatywnymi przeżyciami spycha do swojego Ja. Teraz odczuwa siebie samego jako złe i grzeszne, myśli że sprowokowało bliską mu osobę do porzucenia go.

Wina i poczucie kontroli

Idealny rodzic nie może być obwiniony, dlatego dziecko bierze winę na siebie. Poczucie winy jest dla człowieka bardziej znośne od bezsilności. Taka sytuacja przywraca też poczucie kontroli. To czy obiekt zechce znowu do nas wrócić trafia ponownie w nasze ręce.

Depresyjne Ja

Często zadajemy pytania o to  jakie są objawy depresji, jak rozpoznać depresję, jak zdiagnozować depresję. Pokazuje to z jednej strony jak jesteśmy bardzo zagubieni próbując odpowiedzieć na pytanie: czy ja mam depresję? Jednocześnie wydaje się że jest spory odsetek ludzi przekonanych o tym że, intuicyjnie wiedzą jaka jest definicja depresji. Zazwyczaj myślimy że główny objaw depresji to smutek. Trudno jednak rozróżnić nam stany przygnębienia, chandry, żałoby i załamania nerwowego. Wynika to z tego że, słowo depresja jest bardzo często używane poza profesjonalnym kontekstem. Gdy mamy gorszy dzień w pracy łatwo nam powiedzieć że, mamy depresje. Dominujący człowieka smutek jest objawem, wynikiem pewnej formy procesów psychicznych, które określamy jako depresyjne Ja. Poniżej chciałbym pokrótce przedstawić czym charakteryzuje się depresyjne Ja.

1. Depresja objawia się w różny sposób, osoby w depresji są naprawdę przekonane, że są złe. Dużą częścią ich doświadczenia jest poczucie winy za wszelkie swoje wady, uchybienia i występki ludzkiej natury. Nie cierpią oni swojej chciwości, egoizmu, żądzy, współzawodnictwa, próżności, dumy, złości, zawiści, pożądliwości. Boją się, że ich głód stanie się pożerający, że ich bunt jest niebezpieczny i że pragnienie walki o miłość i zwycięstwo jest złe i niszczące dla rywala.
2. Poczucie winy jest tak duże, że można je opisać przez słowa: ,,Nikt nie jest tak zły, jak ja” lub ,,Przytrafiają mi się złe rzeczy ponieważ na nie zasługuję”.
3. Często myślimy o osobach depresyjnych jako zanurzonych w samotności. Jednakże ich poczucie porzucenia zostało przekształcone w nieświadome poczucie, że to oni zasługują na porzucenie. Myślą że to ich złe uczynki doprowadziły do takiej sytuacji.
4. Czują że jeżeli ktokolwiek ich pozna, to zostaną odebrane jako grzeszne i będą pogardzane przez innych jako bezwartościowe.
5. Widzą swoją agresję i chęć niezależności jako groźne i złe.
6. Mogą nie cierpieć swoich wrażliwych części. Na przykład kiedy w rodzinie nie było zezwolenia na żałobę. Gdy płakali mogli usłyszeć w odpowiedzi: ,,Nie płacz, weź się w garść” i zacząć nienawidzić czułe części siebie.
7. Zwykłe informacje zwrotne odbierają jako straszną prawdę o sobie, a ostrą krytykę jako oczywistość.
8. Mogą mieć zepchnięty do wewnątrz smutek, który teraz uznają za złą część swojego Ja. Dzieje się tak na przykład wtedy, kiedy rodzice podczas rozwodu zaprzeczają smutkowi i przekonują dziecko, że będzie lepiej bez tej osoby która odeszła.

Jak poradzić sobie z depresją? Ile trwa depresja?

1.Depresyjna osoba jest zaplątana w swoje trudności.  Rozregulowuje cykle snu i aktywności, utrudnia funkcjonowanie w życiu towarzyskim i zawodowym. Nawet jeżeli nastąpi poprawa w jednym z aspektów życia, to porażka w innych może spowodować kolejne załamanie. Leczenie powinno dążyć nie tylko do chwilowej poprawy objawowej ale także do zapobiegania nawrotom. Zatem, to ile trwa leczenie depresji może się różnić, zależnie od przypadku.

2. Osoby depresyjne podziwiają coraz bardziej innych, obniżając przy tym swoją samoocenę. Gdy są załamane chcą znaleźć ukojenie w osobach, które tak bardzo cenią. Niestety obraz tych osób sprawia, że czują się jeszcze gorsze. Ten mechanizm również zatacza błędne koło.

Do czego prowadzi nieleczona depresja?

Nieleczona depresja może prowadzić do alienacji, niepełnosprawności, dużego spadku jakości życia, samobójstwa. Obecnie istnieją metody pozwalające zwalczyć depresje całkowicie lub zwiększyć znacznie jakość życia chorych. Zaniedbywanie lub bagatelizowanie tego problemu, tak jak w przypadku innych chorób, przyczynia się do długiego i niepotrzebnego cierpienia. Skutki nieleczonej depresji są rozpoznawalne globalnie, stąd też duża liczba kampanii informacyjnych.

Nieleczona depresja może prowadzić do poważnych i długotrwałych konsekwencji dla zdrowia psychicznego takich jak:

Negatywny wpływ na zdrowie fizyczne

• Problemy z układem sercowo-naczyniowym
  Nieleczona depresja zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca i układu krążenia. Przewlekły stres emocjonalny prowadzi do wzrostu poziomu kortyzolu, który może przyczynić się do nadciśnienia tętniczego, miażdżycy oraz innych schorzeń sercowo-naczyniowych.
• Osłabienie układu odpornościowego
  Osoby cierpiące na depresję często mają osłabiony system immunologiczny, co sprawia, że są bardziej podatne na infekcje i choroby. Chroniczny stres i brak energii mogą dodatkowo przyczyniać się do pogorszenia ogólnego stanu zdrowia.
• Zaburzenia snu
  Depresja często wiąże się z problemami ze snem, takimi jak bezsenność, przerywany sen czy nadmierna senność. Niewystarczająca ilość snu ma negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne, prowadząc do pogorszenia koncentracji, osłabienia układu odpornościowego oraz zwiększonego ryzyka wypadków.
• Choroby przewlekłe
  Depresja często wiąże się z rozwojem chorób przewlekłych, takich jak choroby układu pokarmowego, migreny czy przewlekłe bóle. Brak leczenia depresji może prowadzić do nasilenia tych schorzeń, co z kolei pogarsza ogólny stan zdrowia i jakość życia.

Pogorszenie zdrowia psychicznego

• Nasila objawy depresyjne
  Brak leczenia depresji prowadzi do nasilenia jej objawów. Osoby dotknięte tym schorzeniem mogą doświadczać coraz silniejszego uczucia smutku, beznadziei, braku motywacji oraz utraty zainteresowań.
• Rozwój innych zaburzeń psychicznych
  Nieleczona depresja może prowadzić do rozwoju innych zaburzeń psychicznych, takich jak lęki, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, czy zaburzenia odżywiania. Depresja może również pogłębiać istniejące problemy psychiczne, czyniąc je trudniejszymi do leczenia.
• Myśli samobójcze
  Jednym z najbardziej niebezpiecznych skutków nieleczonej depresji są myśli samobójcze. Osoby cierpiące na depresję mogą czuć się beznadziejnie i bezwartościowo, co prowadzi do myśli o zakończeniu życia. Brak odpowiedniego wsparcia i leczenia zwiększa ryzyko podejmowania prób samobójczych.

Negatywny wpływ na relacje międzyludzkie

• Problemy z relacjami
  Depresja często prowadzi do problemów w związkach, zarówno romantycznych, jak i rodzinnych. Osoby z depresją mogą wycofywać się z relacji, unikać kontaktu z bliskimi oraz doświadczać trudności w komunikacji. Może to prowadzić do napięć, konfliktów i rozpadu związków.
• Izolacja społeczna
  Osoby cierpiące na depresję często unikają kontaktów społecznych, co prowadzi do izolacji i samotności. Brak wsparcia społecznego pogłębia uczucie osamotnienia i beznadziei, co może zaostrzać objawy depresji.
• Życie zawodowe
  Depresja ma negatywny wpływ na życie zawodowe. Osoby zmagające się z tym schorzeniem mogą mieć trudności z koncentracją, brakiem energii i motywacji, co przekłada się na obniżoną wydajność w pracy. Mogą także częściej brać zwolnienia lekarskie, co wpływa na ich karierę zawodową i stabilność finansową.

Negatywne konsekwencje dla jakości życia

• Utrata zainteresowań i pasji
  Depresja często prowadzi do utraty zainteresowań i pasji, co znacznie obniża jakość życia. Osoby cierpiące na depresję mogą przestać czerpać radość z aktywności, które wcześniej sprawiały im przyjemność, co prowadzi do dalszego pogłębiania się objawów depresyjnych.
• Problemy finansowe
  Nieleczona depresja może prowadzić do problemów finansowych. Osoby z depresją mogą mieć trudności z utrzymaniem pracy, a także podejmować nieodpowiedzialne decyzje finansowe. Brak stabilności finansowej dodatkowo pogłębia stres i przyczynia się do dalszego pogorszenia stanu psychicznego.
• Spadek ogólnej satysfakcji z życia
  Brak leczenia depresji prowadzi do ogólnego obniżenia satysfakcji z życia. Osoby cierpiące na to schorzenie mogą odczuwać ciągłe uczucie niezadowolenia, braku sensu i perspektyw na przyszłość. To negatywnie wpływa na wszystkie aspekty życia, od zdrowia fizycznego po relacje międzyludzkie.
• Poczucie beznadziei
  Nieleczona depresja prowadzi do ciągłego uczucia beznadziei i braku perspektyw na przyszłość. Osoby cierpiące na depresję mogą stracić nadzieję na poprawę swojego stanu, co pogłębia ich cierpienie i prowadzi do dalszego pogorszenia stanu psychicznego.

W związku z tym ważne jest, aby rozpoznać i leczyć depresję jak najwcześniej, aby uniknąć długoterminowych skutków dla zdrowia i jakości życia.

Współczesne metody leczenia

Nowoczesne metody leczenia depresji ewoluowały, oferując różnorodne podejścia, które można dostosować do indywidualnych potrzeb pacjenta. Poniżej przedstawiamy niektóre z współczesnych metod leczenia depresji, które są skuteczne w walce z tym schorzeniem.

Psychoterapia

• Psychoterapia jest jednym z najskuteczniejszych sposobów leczenia depresji. Terapia poznawczo-behawioralna, terapia interpersonalna czy terapia psychodynamiczna pomagają osobom z depresją zrozumieć swoje myśli, uczucia i zachowania oraz wprowadzać pozytywne zmiany.

Farmakoterapia

• W niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne jest niezbędne. Leki przeciwdepresyjne mogą pomóc w stabilizacji nastroju i złagodzeniu objawów depresji. Ważne jest jednak, aby stosować je pod kontrolą lekarza psychiatry.

Wsparcie społeczne

• Wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół i grup wsparcia jest niezwykle ważne w procesie leczenia depresji. Bliscy mogą pomóc osobie chorej czuć się mniej samotną i zrozumianą, co pozytywnie wpływa na jej samopoczucie.

Styl życia

• Zmiany w stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu i techniki relaksacyjne, mogą wspomagać proces leczenia depresji. Ruch i zdrowe odżywianie mają korzystny wpływ na nastrój i ogólną jakość życia.

Zdrowa dieta e i suplementacja

• Zdrowa dieta i odpowiednia suplementacja mogą wspomagać leczenie depresji. Niektóre badania sugerują, że kwasy omega-3, witaminy z grupy B, a także minerały takie jak magnez mogą mieć pozytywny wpływ na nastrój. Wsparcie dietetyczne powinno być jednak stosowane jako uzupełnienie innych form terapii.

Psychoterapia w leczeniu zaburzeń depresyjnych

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)

Terapia poznawczo-behawioralna jest jednym z najpopularniejszych i najskuteczniejszych podejść terapeutycznych w leczeniu depresji. CBT koncentruje się na identyfikacji i modyfikacji negatywnych myśli oraz zachowań, które przyczyniają się do obniżonego nastroju. Przez pracę nad zmianą myślenia i nawyków, pacjenci uczą się radzić sobie z depresyjnymi objawami.

Terapia interpersonalna (IPT)

Terapia interpersonalna skupia się na poprawie relacji międzyludzkich i rozwiązywaniu problemów interpersonalnych, które mogą przyczyniać się do depresji. IPT pomaga pacjentom zrozumieć i zmienić wzorce interakcji, które negatywnie wpływają na ich samopoczucie.

Terapia schematów

Terapia schematów koncentruje się na identyfikacji i modyfikacji głęboko zakorzenionych wzorców myślenia, zwanych schematami, które mogą prowadzić do depresji. Poprzez zrozumienie tych schematów, pacjenci uczą się zmieniać destrukcyjne nawyki myślowe i emocjonalne.

Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT)

ACT to terapia, która pomaga pacjentom zaakceptować swoje myśli i uczucia, zamiast z nimi walczyć. Poprzez zwiększenie elastyczności psychologicznej i zaangażowanie w wartościowe działania, pacjenci uczą się żyć pełniej mimo objawów depresji.

Terapia psychodynamiczna

Terapia psychodynamiczna koncentruje się na odkrywaniu i rozwiązywaniu nieświadomych konfliktów emocjonalnych, które mogą leżeć u podstaw depresji. Poprzez analizę przeszłych doświadczeń i ich wpływu na teraźniejszość, pacjenci zyskują wgląd i możliwość zmiany destrukcyjnych wzorców.

Terapia zajęciowa

Terapia zajęciowa polega na zaangażowaniu pacjentów w różnorodne aktywności, które pomagają im rozwijać umiejętności radzenia sobie i poprawiają ich samopoczucie. Poprzez uczestnictwo w konstruktywnych działaniach, pacjenci mogą zwiększyć swoją samoocenę i poczucie wartości.

Depresja w czasach współczesnych

Chciałbym zakończyć cytatem z książki Nancy McWilliams ,,Diagnoza Psychoanalityczna” na której się wzorowałem pisząc ten artykuł. Odpowiada on na pytanie czy rzeczywiście w dzisiejszych czasach częstotliwość występowania depresji się nasiliła.

,,W społeczeństwie, w którym dorośli nie znajdują wystarczająco dużo czasu, by uważnie wysłuchać problemów swoich dzieci, w którym ludzie wciąż zmieniają miejsce zamieszkania, rozwód jest zjawiskiem powszechnym, a bolesne emocje można ignorować, gdyż istnieją sztucznie przeciwdziałające im leki, nie powinno dziwić, że gwałtownie wzrósł poziom młodzieńczej depresji i samobójstw, popularność zyskały przeciwdepresyjne kompulsje, takie jak nadużywanie substancji uzależniających czy hazard, i zaobserwować można ogromną popularność ruchów, w których na nowo odkrywa się zagubione dziecko, czy też dziecko w Ja, oraz grup wsparcia które pomagają obniżyć poczucie izolacji i winny. Wydaje się, że ludzie nie zostali stworzeni do radzenia sobie z tak dużą dawką niestabilności, jaką niesie ze sobą współczesne życie.”